Sözlü Eser Ya Malikan Bihi... - Kutbuddin Şirazi - Diğer

[oguzyuvanc]

Eser:

Ya Malikan Bihi.. (Muhayyer Hüseyni Kavl İka'ı Hafif Sakil)​

Bestekâr:

Kutbuddin Şirazi​

Güfte Sâhibi:

Belirsiz​

Makam:

Muhayyer Hüseyni​

Form:

Diğer​

Usûl:

Diğer​

Güfte:

-​

Kaynak:

The modal system of Arabian and Persian music, 1250 - 1500: An interpretation of contemporary texts. Owen Wright​

​

Diğer Bilgiler:

-​

 

[oguzyuvanc]

16 zamanlı Hafif İka'ı nın Owen Wright tarafından verilen şeması
Ladiki'de 32 zamanlıdır-nakrelidir (Mühim) 7 fasıla ve 2 hafif sebebe bağlıdır.
Nakrelerin 7 si mazrub, 25 'i matruhdur. Mazrub olanlar 1,5,9,13,15,19,25. nakrelerdir.
Dikkat edilirse , Anadolu edvarlarındaki IKA zaman-nakreleri zaman olarak şu anki usüllerimize benziyor. Herat,Tebriz musiki geleneklerine bağlılık olsa dahi, Anadolu musikisinde o devirde farklılaşmalar görülüyor.

 

[Derûnhân]

Bu bir usûl açıklaması için yazılan nota mıdır, yoksa eser diyebileceğimiz bir durum var mı burada?

Makam, form, usûl olarak ne kaydedilmeli sizce?

 

[Derûnhân]

Bir de bu kayıt bunun örneği mi oluyor?

Muhayyer Hüseyni Kavl- İka'ı Hafif Sakil - Mehmet Kemiksiz, Ersin Çelik

 

[oguzyuvanc]

Bu bir usûl açıklaması için yazılan nota mıdır, yoksa eser diyebileceğimiz bir durum var mı burada?

Makam, form, usûl olarak ne kaydedilmeli sizce?

Derunhan Hocam , eser notası Kutbiddin Şirazi'nin dürretüt Tac isimli eserlerindeki notadan Owen Wright tarafından çevrilmiştir.
Ne yazık ki ,ebced notasını o devirde Ne Meragi ne Safiyuddin ne de Binai böyle açık ve ayrıntılı kullanmamışlardır. Elimizdeki nota Bizden önceki ekollerden kalan tek ayrıntılı nota olarak gözüküyor. Ama nota için tek kaynağım Owen Wright
Şirazi eseri Miladi 1300 yılında yazmış.Makam ,muhayyer hüseyni diye geçiyor.İKA' Hafif'üs Sakil ; Formu: Kavl olarak bildirilmiş. Sistemci dönemin formları arsında Nevbet, Tarika , Amel, Savt ,Tasnif vb.. formlar var. Bunlar bizim musikimizde 16 yy. dan sonra kaybolmuş şeyler. Hatta geçiş dönemi içinde sayabileceğimiz 16.yy 'a ait bir Hüseyni-hüzzam geçişli bir Tasnif'in icrasını da paylaştım
Günümüzde Sistemci diye tesmiye edilen devirde, İka' ların yapısını anlamak zor. Bu konu bence çok çalışma ve pratik gerektiriyor.
bu konuda Dr. Mehmet Nuri Uygun'un Kitabü’l-Edvar-Safiyyüddîn Urmevî diye bir kitabını sipariş ettim . Orada bu notanın benim için daha anlaşılır bir versiyonu olduğunu duymuştum. Gelince paylaşırım ,inşallah.

 

[oguzyuvanc]

Bir de bu kayıt bunun örneği mi oluyor?

Muhayyer Hüseyni Kavl- İka'ı Hafif Sakil - Mehmet Kemiksiz, Ersin Çelik

Evet Hocam , bir de Lübnanda yapılmış bir kaydı varmış. Ne dinledim , ne de bulabildim.

 

[oguzyuvanc]

Burada bir mes'eleden de bahsetmem lazım. Sistemcilerin kullandığı ebced notası , pek te sabit perde değil ,daha ziyade aralık gösteriyor gibi.
Bu yüzden , bunlar sabit perdelerin simgesi olarak kabul edildiklerinde hatalar olabiliyor. Mesela pek çok araştırmacı , Ebcedde A(Elif) ile gösterilen notayı ,sabit yegah perdesi olarak ele alıp, bütün makamların karar perdesinin yegah olduğunu yazmışlar.
Bnece bu işte, karar perdeleri için ANADOLU EDVARLARINDAKİ(15.YY) bilgilerin referans alınması, daha doğru neticeler verecektir.
Bu iş ,derin araştırma ve analiz gerektiriyor.

Şunu yazmam da elzem .İcranın sıhhati konusunda bir şey diyemem. Neticeden icra eden grup üyelerinin hepsi çok bilinen , büyük musikişinaslar. Ancak , eserin icrası üzerine ,dikkat edilen nokta ve yorumların yazılmaması , benim gibi bilgisi kıt bir insanda kafa karışıklığına yol açtı.
Öncelikle Şirazi'deki mükemmel ayrıntılı notanın ,bir çalışmada analiz edilmesi gerekiyor.

 

[Derûnhân]

Açıklamalarınız için teşekkürler. Sisteme bu yeni 3 sıfatı alıyorum.