Saz Eseri Saz Semaisi - Osman Dede (Neyzen-şeyh) - Segah

[Makam]

Eser:

Saz Semaisi​

Bestekâr:

Osman Dede (Neyzen-Şeyh)​

Güfte Sâhibi:

Belirsiz​

Makam:

Segah​

Form:

S.Eser​

Usûl:

Aksak Semai​

Güfte:

-​

Kaynak:

Sanat Müziği Notaları​

Diğer Bilgiler:

Arşiv No: E2832 -​

 

[Semih Özdemir]

Nayi Osman Dede'ye ait meşhur segah saz semaisinin elimizdeki nüshalarını incelemek isterken, İSAM Cüneyt Kosal Arşivi'nde elimizdeki nüshadakine benzer bir melodik yapının seyrettiğini fark ettiğim bir nüsha buldum. Özellikle yürük semai usulündeki (semai olarak yazılsa da darplar, yürük semai olduğunu vurgular nitelikte) dördüncü hanenin, yukarıdaki v1 nüshasındakiyle birebir örtüştüğü görülecektir. Bu vesikanın üzerinde düşünmeye, araştırmaya değer diye düşünüyorum. İlgililere arz ederim.

Kaynak: TDV İSAM Ktp. Cüneyt Kosal Arşivi No: D-50/9

Ayrıca v1 nüshasının kaynaklarından biri olabileceğini düşündüğüm bir tespitim var. İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi'nde bulunan Y 207/5 numaralı bir hamparsum defterinin içinde bestecisi belirtilmemiş bir "Segah Semai" bulunuyor. Bu defteri yüksek lisans tezinde inceleyen Mine Yener'e göre "Kemani Hızır Ağa'nın Segah Karabatak Peşrevi görülmekte olup ardından bir de Segah Saz Semaisi kayıt edilmiştir. Bu saz semaisinin Kemani Hızır Ağa'ya ait Karabatak Peşrevinden sonra kayıt edilmiş olması sebebi ile Segah Saz Semaisi'nin Kemani Hızır Ağa'ya ait olabileceği düşünülmektedir.". Ben defterdeki vesikanın yine v1 nüshasındaki müzikal yapıya çokça benzediğini düşünüyorum. Defterdeki hamparsum notasını da yine tezin ekinden aktararak ilgililere sunuyorum. Bu vesika Cüneyt Kosal arşivindeki nüshanın da kaynağı olabilir.

 

[mstferngzl]

Teşekkür ederiz, acaba hamparsum defterinin devamı var mı yani Segah (Saz) Semai’sinin 4. hanesi eksik, belki de sonraki sayfada kaldı? Eserin bazı yerleri benziyor, tamamen çevirmek lazım belki bazı yerler çiçeklenmiş olabilir

 

[Semih Özdemir]

Teşekkür ederiz, acaba hamparsum defterinin devamı var mı yani Segah (Saz) Semai’sinin 4. hanesi eksik, belki de sonraki sayfada kaldı? Eserin bazı yerleri benziyor, tamamen çevirmek lazım belki bazı yerler çiçeklenmiş olabilir

Rica ederim. Aslında gönderdiğim pdf dosya 2 sayfadan oluşuyor. Devamı dosyanın ikinci sayfasındaydı. İlk sayfada defterin 17. ve 18. sayfaları, diğer sayfada da 19. ve 20. sayfaları görülebilir. Acaba gönderdiğim pdf dosyanın diğer sayfası açılmadı mı?

Benzerlik çok dikkatimi çekti Bahsettiğim tez çalışmasında porteli müzik yazısına çeviri de yapılmış. Kontrol ettiğimde bir hata göremedim. Tabi günümüzdeki nüshalara göre defterdeki tartım iki kat daha ağır yazılmış. Çevirideki tartımı iki kat yürükleştirince benzerlik daha da ortaya çıkıyor. Aşağıda söz konusu tezin künyesini aktarıyorum; YÖK Tez Merkezi'nden ulaşılabilir. Böylece hem yapılan araştırmaya hem de defterin dijitalize edilmiş bir örneğine erişebilirsiniz.

Mine Yener, 2015. "İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesinde bulunan Y 207/5 numaralı Hamparsum defterinin günümüz nota yazısına çevirimi ve incelenmesi" - Yüksek Lisans Tezi

 

[Derûnhân]

Bu durumda bu eserin bestekârı belki tartışmalı oluyor, yanlış anlamadıysam durumu.

Eski eserlere vâkıf olan Harun Bey'e soralım en iyisi @Mahzen-i Esrâr-ı Mûsikî ?

 

[Semih Özdemir]

Bu durumda bu eserin bestekârı belki tartışmalı oluyor, yanlış anlamadıysam durumu.

Eski eserlere vâkıf olan Harun Bey'e soralım en iyisi @Mahzen-i Esrâr-ı Mûsikî ?

Tezde bu eserin, Nayi Osman Dede'ye ait olduğu (v1 notasında yazdığı üzere) söylenegelen eserle benzerliği fark edilmemiş ve hamparsum defterinde isimsiz bırakılması belirli bir mantıkla, Kemani Hızır Ağa'ya ait olabileceği şeklinde yorumlanmış. O yorum başka bir tartışmanın konusu diye düşünüyorum. Elbette, bestekar konusu daha derinlemesine tartışılabilir. Mesela Kantemiroğlu derlemesinde Nayi Osman Dede'ye ait 3 adet eser kayıtlı olmasına rağmen, burada segah bir saz semaisi bulunmuyor. Kevseri Mecmuası'na henüz bakamadım. Hamparsum Limonciyan'ın el yazısıyla hazırladığı saz eserleri külliyatında da bu kez Kantemiroğlu'ndaki eserler yerine başka 3 eser kayıtlı. Bu segah saz semaisine dair en eski yazılı kaydı merakla girişmiştim bu kabaca araştırmaya.

Ben özetle v1 notasından başka, v1 notasındaki melodik seyre yakınlık gösteren iki farklı nüsha fark ettim demek istiyorum

 

[Mahzen-i Esrâr-ı Mûsikî]

Bu durumda bu eserin bestekârı belki tartışmalı oluyor, yanlış anlamadıysam durumu.

Eski eserlere vâkıf olan Harun Bey'e soralım en iyisi @Mahzen-i Esrâr-ı Mûsikî ?

Bu konuda henüz bir tetkikim olmadı. Bir bilgi edinirsem paylaşırım azizim.

 

[mstferngzl]

Darulelhan Külliyatı 100 numaralı fasikülün son sayfasında eser Osman Dede‘nin olarak yazılmış. Buyurun;