Sözlü Eser Der-Mevc-i Perişan-i Ma Fasılai Nist - Itri (Buhurizade Mustafa Efendi) - Segah

[Makam]

Eser:

Der-mevc-i perişan-i ma fasılai nist​

Bestekâr:

Itrî​

Güfte Sâhibi:

Belirsiz​

Makam:

Segah​

Form:

A.S.​

Usûl:

Sengin Semai​

Güfte:

-​

Kaynak:

Sanat Müziği Notaları​

Nota Arşivleri | v6 ​

Diğer Bilgiler:

Arşiv No: 3303 -​

Dârülelhân Külliyâtı 092 ​

 

[Levent Çelik]

Birinci notada 9. Satır mükerrer yazılmış.

 

[Berâat]

Güftenin tercümesi var mı?

 

[Ferda Dolunay]

Bu eserin bestekârı Koca Osman Efendi değildir, Buhurizâde Mustafa Itri Efendi'dir.
Eserin güftesini Türkçeye tercüme edebilecek Farsça'ya vakıf biri yok mudur? Hiç bir yerde bulamadım.

 

[三宅元貴]

Der-mevc-i perîşân-î mâ fâsıla-î nîst
İmrûz be-cem'iyyet-i mâ silsile-i nîst

der / در
> "İçine, içinde" mânâsında ön ek.
> Kapı. (Farsça)

mevc / موج
> Dalga. Denizin dalgası.
> Titreşim.
> Mc: Devir, devre.
> Dalga. (Arapça)

perişan / perîşan / پریشان
> Dağınık, karışık. (Farsça)
> Bozuk, tertibsiz, düzensiz. (Farsça)
> Kederli, hüzünlü, kaygılı. (Farsça)
> Dağınıklık, karışıklık.
> Kötü durumda, perişan. (Farsça)
> Perişan olmak: Darmadağın olmak. (Farsça)

ma / mâ / ما / مَا
> Biz mânasınadır. (Farsça)
> Mim ile elif harfinden ibâret "Mâ". Arabçada muhtelif isimleri vardır. Ve çeşitli mânalara gelir. Cansız şeylere işaret eder. "Şu nesne, o şey ki..." mânâlarına gelerek kelimelerle birleşir. Meselâ: (Mâ-ba'd: Sondaki, alttaki.) (Farsça)
> Su. (Arapça)
> Biz. (Farsça)

fasıla / fâsıla / فاصله / فَاصِلَه
> Aralık, ara, bölme.
> Ayıran, bölen, Kur'ân-ı Kerim âyetlerinin sonları.
> Bend. Kısım. Bölük. Durak.
> Mevsim.
> Mebhas.
> Ara, durak.
> Ara. (Arapça)
> Aralayıcı. (Arapça)
> Uzaklık. (Arapça)

nist
> Değildir, yoktur. (Farsça)

imruz
> Bugün. (Farsça)

be
> Kelime başına getirilerek, Türkçedeki: "de, da, den, dan, ile, için" mânalarında kullanılır. (Farsça)
> "De, den" mânâsında ön ek.

silsile / سلسله / سِلْسِلَه
> Birbirine bağlanan, bir sıra meydana getiren şey. Zincir. Zincir gibi birbirine ekli ve bitişik olan.
> Soy, sop.
> Sıradağ.
> Seri. Dizi.
> Ard arda gelen şeylerin meydana getirdiği sıra.
> Zincir, zincirleme, ard arda gelen.
> Zincir. (Arapça)
> Hanedan. (Arapça)
> Sıradağ. (Arapça)
> Dizi. (Arapça)

 

[三宅元貴]

Bûy-i gül-i bâd-ı seherî ber-ser-i râhend
Ger mîreved ez-hôd bâz in kâfile-i nîst

buy / bûy / بوی
> Koku. (Farsça)
> Ümit, umma. (Farsça)
> Sevgi, muhabbet. (Farsça)
> Tamah. (Farsça)
> Huy. Tabiat. (Farsça)
> Kısmet, pay, nasib. (Farsça)
> Koku, râyiha. (Farsça)

gül / گل
> Küçük ve dikenli bir ağaçta olup şeklinin ve kokusunun güzelliği ile meşhurdur. Şairlere göre bülbülün sevgilisidir. Pek çok cinsi vardır. (Farsça)
> Çiçek. (Farsça)
> Gül. (Farsça)

bad / bâd / باد
> "Olsun, ola, olaydı" mânasına gelir ve kelimelerin sonuna getirilir. Meselâ: Aferin bâd : Aferin olsun. Çok yaşa. Afiyet bâd : Afiyet olsun. (Farsça)
> Yel. Rüzgâr. Soluk. Nefes. (Farsça)
> Defa, kez. (Farsça)
> Yük. (Farsça)
> Olsun. (Farsça)

ber / بر
> Üzere, üzerine, yukarı mânasına (ve Arabçadaki "Alâ" yerine edat-ı isti'lâdır) (Farsça)
> Göğüs, sine, bağır, sadır. (Farsça)
> Fayda. (Farsça)
> Hamil. (Farsça)
> Hıfz. (Farsça)
> Yan. (Farsça)
> Taraf. (Farsça)
> Nâkil. Götürücü. (Farsça)
> Meyve. (Farsça)
> Yaprak. Varak. (Farsça)
> Meme. (Farsça)
> Genç kadın. (Farsça)
> E (Farsça)
> (Burden) "Götürmek" mastarının emir köküdür. Kelimenin sonuna getirilerek terkipler yapılır. Emirber : Emir dinleyen, emir götüren. Fermanber : Emir veren. Emir dinleyen... gibi. (Farsça)
> Kara.
> "Alan, dinleyen, yeden, götüren" mânâsında son ek.
> "Üzeri, üzerine, yukarı" mânâsında ön ek.
> Üzeri. (Farsça)
> Üzere. (Farsça)
> Göğüs. (Farsça)
> Meyva. (Farsça)

ser / سر
> Baş. (Farsça)
> Başkan. (Farsça)
> Uç. (Farsça)
> Serden geçmek: Başından vazgeçmek, ölümü göze almak. (Farsça)

ger / گر
> Uyuz hastalığı.
> Türkçedeki "eğer" kelimesinin kısaltılmış şekli. Eğer, şayet mânasındadır. (Farsça)
> İsimlerin sonlarına eklenir ve yapıcılık bildirir bir edattır. Meselâ: Ahen-ger : f. Demirci. Zer-ger : f. Kuyumcu. (Farsça)
> "Yapan, yapıcı" mânâsında son ek.
> Eğer. (Farsça)

ez
> "Den, dan" mânâsında ön ek.
> ...den, ...den. (Farsça)

hod / خود
> Kendi. (Farsça)
> Miğfer, baş zırhı. (Farsça)
> Baş zırhı.

baz / bâz / باز
> Yeniden, tekrar oynatan, oynayan, geri ve arka tarafa doğru... gibi manalara gelir. Kelimenin sonuna veya baş tarafına getirilerek kullanılan bir "ek" dir. Meselâ: Ateşbâz : Ateşle oynayan. (Farsça)
> Doğan. Yırtıcı kuş. Av kuşu. (Farsça)
> Açık. (Farsça)
> Ayırma. Temyiz etme. (Farsça)
> İniş. (Farsça)
> Oynayan, yapan.
> Tekrar. (Farsça)

in / în / این
> Yabani hayvanların barınağı, yuvası. Mağara.
> İri ve güzel gözlüler.
> Bu. (Farsça)

kafile / kâfile / قافله
> Grup, topluluk.
> Kervan. (Arapça)
> Topluluk, kafile. (Arapça)

 

[Ferda Dolunay]

Bûy-i gül-i bâd-ı seherî ber-ser-i râhend
Ger mîreved ez-hôd bâz in kâfile-i nîst

buy / bûy / بوی
> Koku. (Farsça)
> Ümit, umma. (Farsça)
> Sevgi, muhabbet. (Farsça)
> Tamah. (Farsça)
> Huy. Tabiat. (Farsça)
> Kısmet, pay, nasib. (Farsça)
> Koku, râyiha. (Farsça)

gül / گل
> Küçük ve dikenli bir ağaçta olup şeklinin ve kokusunun güzelliği ile meşhurdur. Şairlere göre bülbülün sevgilisidir. Pek çok cinsi vardır. (Farsça)
> Çiçek. (Farsça)
> Gül. (Farsça)

bad / bâd / باد
> "Olsun, ola, olaydı" mânasına gelir ve kelimelerin sonuna getirilir. Meselâ: Aferin bâd : Aferin olsun. Çok yaşa. Afiyet bâd : Afiyet olsun. (Farsça)
> Yel. Rüzgâr. Soluk. Nefes. (Farsça)
> Defa, kez. (Farsça)
> Yük. (Farsça)
> Olsun. (Farsça)

ber / بر
> Üzere, üzerine, yukarı mânasına (ve Arabçadaki "Alâ" yerine edat-ı isti'lâdır) (Farsça)
> Göğüs, sine, bağır, sadır. (Farsça)
> Fayda. (Farsça)
> Hamil. (Farsça)
> Hıfz. (Farsça)
> Yan. (Farsça)
> Taraf. (Farsça)
> Nâkil. Götürücü. (Farsça)
> Meyve. (Farsça)
> Yaprak. Varak. (Farsça)
> Meme. (Farsça)
> Genç kadın. (Farsça)
> E (Farsça)
> (Burden) "Götürmek" mastarının emir köküdür. Kelimenin sonuna getirilerek terkipler yapılır. Emirber : Emir dinleyen, emir götüren. Fermanber : Emir veren. Emir dinleyen... gibi. (Farsça)
> Kara.
> "Alan, dinleyen, yeden, götüren" mânâsında son ek.
> "Üzeri, üzerine, yukarı" mânâsında ön ek.
> Üzeri. (Farsça)
> Üzere. (Farsça)
> Göğüs. (Farsça)
> Meyva. (Farsça)

ser / سر
> Baş. (Farsça)
> Başkan. (Farsça)
> Uç. (Farsça)
> Serden geçmek: Başından vazgeçmek, ölümü göze almak. (Farsça)

ger / گر
> Uyuz hastalığı.
> Türkçedeki "eğer" kelimesinin kısaltılmış şekli. Eğer, şayet mânasındadır. (Farsça)
> İsimlerin sonlarına eklenir ve yapıcılık bildirir bir edattır. Meselâ: Ahen-ger : f. Demirci. Zer-ger : f. Kuyumcu. (Farsça)
> "Yapan, yapıcı" mânâsında son ek.
> Eğer. (Farsça)

ez
> "Den, dan" mânâsında ön ek.
> ...den, ...den. (Farsça)

hod / خود
> Kendi. (Farsça)
> Miğfer, baş zırhı. (Farsça)
> Baş zırhı.

baz / bâz / باز
> Yeniden, tekrar oynatan, oynayan, geri ve arka tarafa doğru... gibi manalara gelir. Kelimenin sonuna veya baş tarafına getirilerek kullanılan bir "ek" dir. Meselâ: Ateşbâz : Ateşle oynayan. (Farsça)
> Doğan. Yırtıcı kuş. Av kuşu. (Farsça)
> Açık. (Farsça)
> Ayırma. Temyiz etme. (Farsça)
> İniş. (Farsça)
> Oynayan, yapan.
> Tekrar. (Farsça)

in / în / این
> Yabani hayvanların barınağı, yuvası. Mağara.
> İri ve güzel gözlüler.
> Bu. (Farsça)

kafile / kâfile / قافله
> Grup, topluluk.
> Kervan. (Arapça)
> Topluluk, kafile. (Arapça)

Kelimelerin tek tek ne mânâlara geldiğine ben de lugatten bakmıştım zaten fakat bu güfteyi tam olarak anlamamıza yeterli olmuyor maalesef, onun için Farsça'ya vakıf birisinden güftenin tercümesini rica etmiştim.
Perişan dalgalarda bir fasıla yoktur
Bu gün cemiyette bir silsile yoktur...
gibi benim yapabileceğim bir tercümenin ne değeri olabilir ki?

 

[三宅元貴]

Farsça bilen birini istedin.
Ne yazık ki, Farsça'yı çok iyi anlamıyorum.
Ben seni rahatsız ettim çok üzgünüm.
Divanmakam sitesinde Türkleri çok nazik buldum.
Bu nedenle, size biraz yardımcı olmak istedim.
Bu yüzden sözlükten kelimenin anlamına baktım.
Farsça bilen birini istedin.
Ben seni rahatsız ettim çok üzgünüm.
Divanmakam sitesinde çok derin bir güfte anlayışına sahip kişiler var.
Ben de güfteyi tam olarak anlamak istiyorum.

 

[Ferda Dolunay]

Güfte şairini ve güftenin açıklamalı çevirisini v.s. paylaştığım gönderide veya açıklamasında görebilirsiniz.

 

[三宅元貴]

Güfte şairini ve güftenin açıklamalı çevirisini v.s. paylaştığım gönderide veya açıklamasında görebilirsiniz.

Harika.
Teşekkür ederim.
"Yol"un "tarikat" anlamına gelmesi ilginçtir.
4 mısrâ'nın doğru şeklinin "Ger mî-reved ez hôd bih ez-în kâfile-i nîst" olduğunu öğrendim.
Teşekkür ederim.

 

[Faruk İnan]

Gazelin tamâmı ve ses kaydını paylaşan, İran'lı, kıymetli ağabeyim Seyyid Tacettin Hüseynî'ye teşekkürlerimle...



در موج پریشانی ما فاصله ای نیست

امروز به جمعیت ما سلسله ای نیست


فریاد که اسباب گرفتاری ما را

چون حلقه زنجیر ز هم فاصله ای نیست


بی دیده بینا چه گل از خار توان چید؟

رحم است به پایی که در او آبله ای نیست


موقوف به وقت است سماع دل عارف

هر روز در اجزای زمین زلزله ای نیست


از ظرف حریفان نتوان سر به در آورد

در بزم شرابی که تنک حوصله ای نیست


بوی گل و باد سحری بر سر راهند

گر می روی از خود، به ازین قافله ای نیست


صائب ز سر زلف سخن دست ندارد

هر چند به جز گوشه ابرو صله ای نیست

---

der mocê perişaniyê ma fasêlêi nist
êmruz bê cemiyetê ma sêlsêlê nist

feryad kê esbabê gêrêftariyê ma ra
çon helqêyê zencie zê hem fasêlêii nist

bi didêyİê bina çê gol ez xar (Har) tevan çid?
rehm est bê paii kê der ou abêlêii nist

moquf bê veqt est sêma'ê dêlê arêf
her ruz der eczayê zemin zêlzêlêii nist

ez zerfê herifan netevan ser bê der averd
der bezmê şerabi kê tonok hosêlêii nist

buyê golo badê seheri ber serê rahend
ger mirevi ez xod (hod), bêh ez in qafêlêii nist

SAÊB zê serê zolfê soxen dest nedared
herçend bêcoz guşêyê ebru sêlêii nist

 

[三宅元貴]

Der bezmê şerabi kê tonok hosêlêii nist

"şerab شرابی'' (Pişmemiş üzüm suyunun havasız fıçılarda durmasıyla gaz habbeleri [kabarcıkları] ve köpük çıkararak kokuşup mayalanması netîcesinde meydana gelen ve içilince sarhoş eden içki.) neyi sembolize ediyor?

İlk defa Gazel'in tamamını tanıdım.
Harika.
Teşekkür ederim.

 

[B.atay]

Güfte sahibinin Saib-i Tebrizi olduğu geçiyor bazı kaynaklarda. Muhtemelen ilki aşağıdaki çalışma. Ancak Farsça kısmında bestenin sadece ikinci beyti var. (sondan ikinci beyit, bestenin ikinci beyti)
1. Beyit eksik gibi gözüküyor çalışmada. Gazelin kafiye örgüsü aa, daha sonra ba, ca... olur ya hani,
işte aa olan beyit aşağıdaki çalışmada yok. (Sayfa 29-30) bu da birinci beytin eksik olduğunu destekliyor.
Veya bazen güftelerde, bestekarlar değişiklik yapabiliyor, bir beyitini başka gazelden alabiliyor veya kendi yazabiliyor. Böyle bir durum mu var yoksa bestede?
Sonuç olarak 2. Beytin Saib-i Tebriziye ait olduğu belli ancak 1.Beyit de Saib-i Tebrizi nin diyebilir miyiz ?

Ek !
Yukarda Faruk İnan Bey de gazelin tamamını yazmış. Ancak dediğim gibi çalışmada 1. Beytin geçmemesi beni bu soruya yönlendirdi.

 

[B.atay]

Ek
İlave olarak Saib-i Tebrizi divanı şerhi adlı aşağıdaki çalışmanın içindekiler kısmında bu gazel yok.
Elbette bu çalışmada yer almayan veya divanında yer almayan şiirleri, gazelleri de bulunabilir.
Şerh çalışmasını tamamı da İnternette mevcuttu yanlış hatırlamıyorsam. İndirmiştim bir ara.
isteyenler internette bulabilir.