Sözlü Eser Çekmiş Yüzüne (Ruhuna) Nikab-ı İşve - Taşçızade Recep Çelebi - Rast

[Makam]

Eser:

Çekmiş yüzüne (ruhuna) nikab-ı işve​

Bestekâr:

Taşçızade Recep Çelebi​

Güfte Sâhibi:

Vecdi​

Makam:

Rast​

Form:

A.S.​

Usûl:

Aksak Semai​

Güfte:

-​

Kaynak:

Sanat Müziği Notaları​

Diğer Bilgiler:

Arşiv No: 2930 -​

 

[Bilal Altay]

Taşçızade Recep Çelebi yi ben biraz önce keşfettim. Yani hakkında herhangi bir malutamım yok. İnternete yazdığımda da bir sonuç bulamadım. Bu eseri dışında başka bir eseri de yok sistemde veya başka isimle kaydedilmiş de olabilir bilmiyorum.
Benim bildiğim Recep Çelebi Itri ile aynı dönemlerde yaşamış olan Çömlekçizade Recep Çelebi var.
Malumatı olan varsa ve paylaşırsa sevinirim.

 

[Ferda Dolunay]

Taşçızade Recep Çelebi yi ben biraz önce keşfettim. Yani hakkında herhangi bir malutamım yok. İnternete yazdığımda da bir sonuç bulamadım. Bu eseri dışında başka bir eseri de yok sistemde veya başka isimle kaydedilmiş de olabilir bilmiyorum.
Benim bildiğim Recep Çelebi Itri ile aynı dönemlerde yaşamış olan Çömlekçizade Recep Çelebi var.
Malumatı olan varsa ve paylaşırsa sevinirim.

Youtube'de "Nağmeleri Yaratanlar" adlı paylaşımda tanıtacağım.
Bu gün sizlere İlk Klasik Dönem bestecilerimizden, ismi Recep olan ve Onyedinci yüzyılda yaşamış iki Recep Çelebi'den birini tanıtmak istiyoruz.
Onlardan biri, Evliya Çelebi'nin "genç hanendelerden ve repertuarının çok zengin olduğunu yazdığı; Şeyhülislam Esad Efendi'nin İstanbul'da doğup, yaşayıp öldüğünden, sevimli ve nazik, sesinin harikulade güzel olduğundan, yüzden fazla beste, semai, şarkı bestelediğinden söz ettiği
Taşçızade Recep Çelebi. Diğeri ise Çömlekçizade Recep Çelebi'dir ve ondan sonraki bir programda bahsedeceğiz.
Sultan IV. Mehmed döneminde yaşayan Recep Çelebi, babası taşçılıkla uğraştığı için bu sıfatla anılmıştır. Evliya Çelebi onun musikideki ustalığı hakkında "Kar ve Nakışta güya Farabi idi."
demekten de kendini alamıyor. Esad Efendi de sitayişle söz eder.
Sarayın mutemed kişisi olduğundan masrafları sarayca karşılanmak üzere musiki öğrenimi için evine cariyeler gönderilirdi. Bundan anlaşılacağı gibi bir tür harem öğretmeni idi.
Onyedinci yüzyılın ünlü müzisyenlerinden olan Recep Çelebi 1690 yıllarında ölmüştür. Daha çok tekke müziğiyle uğraşıp, dini eserler bestelemiştir. Âşık edebiyatı tarzında şiirler söyleyen bestecimiz, türküye benzeyen eserler de vermiştir.
Zamanımıza iki eseri kalmıştır:
1-Çekmiş yüzüne nikab-ı işve (Rast Ağır Semai)
2-Seyret izar-ı yâri hat-i müşgbar ile (Mahur Lenk Fahte Beste)
Şimdi zamanımıza gelebilmiş iki eserinden biri olan en tanınmış eseri
Rast makamındaki Ağır Semai'sini dinleyelim.
Çekmiş yüzüne nikab-ı işve
Ey mahzar-ı afıtab-ı işve
Kim karşı durur nigah-ı meste
Gelmiş gözüne şerab-ı işve

Kaynak:
Büyük Türk Musikisi Ansiklopedisi (Yılmaz Öztuna)
Türk Musikisi Tarihi (Dr. M. Nazmi Özalp)

 

[Murselin]

Eserin güftesi 17. yüzyılın beğenilen şâirlerinden Vecdî'ye (Boğukzâde Beylikci Abdülbâkî Vecdi Ö:1661) aittir. Gazelin 1. ve 5. beyitleri biraz değiştirilerek güfte olarak kullanılmıştır.

 

[Derûnhân]

@Murselin

Zor bir soru ama acaba buradaki eserin güfte sâhibi ile aynı kişi midir? Ona göre kayıt edeceğim: Baht Uyansa Habe Varsa Dide-i Bidarımız - Arif Bey (Hacı) - Uşşak

Dile bakarsak sanki değil gibi.

 

[Sadikkara]

Bu eser rehavi olabilir mi? “Biz alude”yi andırıyor bana, hüseyni etrafında bolca gezindiği için muhtemelen. Bolca segahda kalışlar yapıyor

 

[Murselin]

@Murselin

Zor bir soru ama acaba buradaki eserin güfte sâhibi ile aynı kişi midir? Ona göre kayıt edeceğim: Baht Uyansa Habe Varsa Dide-i Bidarımız - Arif Bey (Hacı) - Uşşak

Dile bakarsak sanki değil gibi.

Bu şarkının güftesi TRT repertuvarında hatalı olarak Vecdî adına kayıtlı ise de, Nef'î'nin bir gazelinden alınmıştır.

 

[efrūḫte]

Bu eser rehavi olabilir mi? “Biz alude”yi andırıyor bana, hüseyni etrafında bolca gezindiği için muhtemelen. Bolca segahda kalışlar yapıyor

Genel bir yorum olacak, pek bu esere özel değil; ancak Rehavi, tarihi ve yapısı gereği biraz akıl karıştırıcı bir makâm. Meselâ örnek olarak verdiğiniz "Biz Alûde"nin de Rast olarak gösterildiği icrâlar gördüm, ki hatadır dersiniz, ancak bunu yapan eski üstatlar da var daha da ilginç bir şekilde. Kantemiroğlu Edvârında Rehavi olarak kayıtlı olan Derviş Mustafa'nın Evsat Peşrevi (çok güzel, ve basit melodik yapısına rağmen 17. yüzyılın daha hızlı tempo standartlarıyla çalınca da oldukça karmaşık duyulan bir eserdir bu arada), yeni notalarda (gâliba yeni notaların orijinalinin yazarı Suphi Ezgi) Rast Peşrev olarak geçiyor. Kantemiroğlu da Rehavi'yi gerçek anlamda bir makâm olarak saymıyor, bir de şaşırtıcı bir şekilde kendi hocasının bir peşrevine Rehavi makâmını yakıştırdıktan sonra.
Gâliba bu durum, makâmların geleneksel tanımlarına göre bütüncül musıkî kategorileri olmalarından kaynaklanıyor. Bu nedenle makâmlar birbirinin "alanına" girebiliyor, iç içe geçebiliyor, hattâ @Levent Çelik'in çok güzel söyleyiş şekliyle, bir makâm, başka bir makâm içinde "eriyebiliyor".

 

[三宅元貴]

Burası bunu sormak için uygun yer olmayabilir ama mahsuru yoksa lütfen bana haber verir misin?
Fikret Karakaya Bey hangi Youtube kanalı?
1.
https://www.youtube.com/channel/UCsXSeifj7T4dks62faHlAxg/
2.
https://www.youtube.com/channel/UCsGZs5NhatuZ7p3sNw1F7Bw/
3.
https://www.youtube.com/channel/UCzQQSd2eXG5A56sGPZp5A2A/
2 bir yıl önce güncellemeyi bıraktığı için fake olduğunu düşünmüştüm ama 2'nin Youtube kanalında "Bizde hasretle bu feryâd devam mı bilmem (Hüzzam Ağır-semâî, Corci)" videosunu buldum.
11 ay önce o videoda yorumcu, "Ben bu eseri 1974'te Üniversite Korosu'nda olduğu gibi. 47 yıl önce. Yarımra yakın zaman boyunca bu esere hayranlığım hiç eksilmedi."

Ben Japonum, bu yüzden hangisinin doğru olduğundan emin değildim.

 

[Levent Çelik]

Arz Etmediğim Yare Meğer Yare mi Kaldı - Kapûdânzâde- Rehavi

Rehavi Makamı böyle birşey olsa gerek.

Kimisi sadece yegaha düşmesini (Gelse o şuh meclise... gibi) yeterli görmüş Rehavi için, kimi de bu eserdeki gibi yegah perdesine inmekle yetinmeyip beyati'yi de seyre katmış ki, Rast makamından ayrılması için bu daha doğru geliyor bana da.

Temelde böyle ayirsak da zaman içinde birbirlerine karıştırılarak değişik seyir çeşitleriyle eserler verilmiş.

 

[efrūḫte]

Burası bunu sormak için uygun yer olmayabilir ama mahsuru yoksa lütfen bana haber verir misin?
Fikret Karakaya Bey hangi Youtube kanalı?
1.
https://www.youtube.com/channel/UCsXSeifj7T4dks62faHlAxg/
2.
https://www.youtube.com/channel/UCsGZs5NhatuZ7p3sNw1F7Bw/
3.
https://www.youtube.com/channel/UCzQQSd2eXG5A56sGPZp5A2A/
2 bir yıl önce güncellemeyi bıraktığı için fake olduğunu düşünmüştüm ama 2'nin Youtube kanalında "Bizde hasretle bu feryâd devam mı bilmem (Hüzzam Ağır-semâî, Corci)" videosunu buldum.
11 ay önce o videoda yorumcu, "Ben bu eseri 1974'te Üniversite Korosu'nda olduğu gibi. 47 yıl önce. Yarımra yakın zaman boyunca bu esere hayranlığım hiç eksilmedi."

Ben Japonum, bu yüzden hangisinin doğru olduğundan emin değildim.

Doğrusu 2 ve 3'ten ben de pek emin değilim, ikisinin de gerçek olma ihtimâlini yüksek buluyorum aslında; ancak birinci kanal kesinlikle gerçektir, ama kendi kanalı da değildir. Şöyle ki, müzisyenler için Youtube'un "Konu" başlıklı açtığı kanallar, Youtube Music'te bulunan eserleri kategorize etmek içindir, müzisyenin kendi açtığı bir kanal değildir. Yâni, amacınız eser bulmaksa 1 gayet uygundur, hattâ en güvenilir olan olabilir, ancak bir şekilde yorum yazmak, iletişime geçmek istiyorsanız, 2 veya 3 mantıklıdır.

 

[三宅元貴]

Doğrusu 2 ve 3'ten ben de pek emin değilim, ikisinin de gerçek olma ihtimâlini yüksek buluyorum aslında; ancak birinci kanal kesinlikle gerçektir, ama kendi kanalı da değildir. Şöyle ki, müzisyenler için Youtube'un "Konu" başlıklı açtığı kanallar, Youtube Music'te bulunan eserleri kategorize etmek içindir, müzisyenin kendi açtığı bir kanal değildir. Yâni, amacınız eser bulmaksa 1 gayet uygundur, hattâ en güvenilir olan olabilir, ancak bir şekilde yorum yazmak, iletişime geçmek istiyorsanız, 2 veya 3 mantıklıdır.

Nezaketiniz için çok teşekkür ederim.

 

[efrūḫte]

Nezaketiniz için çok teşekkür ederim.

Rica ederim, tam bir cevap da verememiş oldum galiba, sorunuz arada kaybolmasın diye bir cevap verdim gibi oldu. Bunu benden daha kesin bir şekilde bilen de çıkacaktır eminim.

 

[Derûnhân]

Burası bunu sormak için uygun yer olmayabilir ama mahsuru yoksa lütfen bana haber verir misin?
Fikret Karakaya Bey hangi Youtube kanalı?

Kanalı bu olması lâzım. Facebook üzerinden bu kanala link veriyor.

https://www.youtube.com/channel/UCzQQSd2eXG5A56sGPZp5A2A/

Sorduğunuz 1 numaralı kanal YouTube üzerinden otomatik oluşturulmuş, 2 numaralı kanal da onun sanırım. Ama güncel olanı 3 numaralı olan.

 

[三宅元貴]

Çok teşekkürler.
Facebook'ta aynı isimde birçok kişi olduğu için kafam karıştı.
Çok teşekkürler.
"Genki Miyake"mde aynı isimde birçok Japon var. Japon olmayanların anlaması zor.
Çok teşekkürler.