Sözlü Eser Canda Hasiyyet mi Var Sevda-yı Canan Olmasa - Arif Bey (Hacı) - Isfahan

[Makam]

Eser:

Canda hasiyyet mi var sevda-yı canan olmasa​

Bestekâr:

Arif Bey (Hacı)​

Güfte Sâhibi:

Belirsiz​

Makam:

Isfahan​

Form:

Şarkı​

Usûl:

Nim Sofyan (Birleşik) ​

Güfte:

-​

Kaynak:

Sanat Müziği Notaları​

İSAM - Cüneyd Kosal Türk Musikisi Arşivi | v8-v15 arası ​

Diğer Bilgiler:

Arşiv No: 2746 -​

v8 | Diğer Bilgiler: D-24/7 s.6-7​

v9 | Notlar: Defterin başında "Haluk Güneyli'den aldım 7.2.1972" notu vardır. Diğer Bilgiler: D-35/189 s.275-276​

v10 | Notlar: Defterin başında "Haydar Sanal'ın notalarından Çok kuvvetli ihtimalle İsak Varon'a ait defterin fotokopisi" notları vardır. Diğer Bilgiler: D-60-2/185 s.209-210​

v11 | Notlar: Defterin başında "İsak Varon'a ait defter Muzaffer Birtan'dan" notları vardır. Diğer Bilgiler: D-60/224 s.309​

v12 | Notlar: Defterin başında "Kemani Bedriye Hoşgör'e ait defterlerden Haluk Güneyli'den aldım 7.2.1972" notları vardır. Diğer Bilgiler: D-71/25 s.48-49​

v13 | Diğer Bilgiler: D-73/50 s.63​

v14 | Notlar: Defterin başında "Bedriye Hoşgör'e ait notalardan Haluk Güneyli'den 1971" notları vardır. Diğer Bilgiler: D-88/24 s.32-33​

v15 | Notlar: Defterin başında "12-13 Kanunuevvel 1338 (1922Beşiktaş Musiki Cemiyeti Haluk Güneyli'den Mart 1990" notu vardır. Diğer Bilgiler: KD-64/96 s.155-156​

​

 

[mstferngzl]

Usule ya Yürük Semai yazılmalı ya da Nazlı Düyek.

Nazlı Düyek (12/8)
[1+4+1+3+3]
[d__t__t__d__t]

 

[Derûnhân]

Notalarda hem 12/8'lik hem de sofyan yazmışlar, nedeni nedir acaba?

 

[mstferngzl]

Ben de anlamış değilim, Muallim İsmail Hakkı Bey bazı bilinen 6/8'lik eserleri 12/8'lik olarak yazmış. Kendisi de bu usulde bazı eserler de bestelemiş. Bu usulü onun bir solfej dersi kitabında görmüştüm.

 

[mstferngzl]

Sofyan yerine yürük semai yazsalar sanki daha iyi olurdu ama emin değilim*

 

[Derûnhân]

Bilen birisi cevaplarsa, ona göre değişiklik yapacağım.

 

[Levent Çelik]

Nazlı düyek hiç vurmadım, açıkçası düyek hissi de hiç yok bu usulde yazılan şarkılarda. Yürük semai hiç değil. Süratli okunan bir düzüm. Birleşik Nim Sofyan daha uygun geliyor bana (1,2,3 bir darpta - 1,2,3 ikinci darpta)

 

[mstferngzl]

Nazlı düyek hiç vurmadım, açıkçası düyek hissi de hiç yok bu usulde yazılan şarkılarda. Yürük semai hiç değil. Süratli okunan bir düzüm. Birleşik Nim Sofyan daha uygun geliyor bana (1,2,3 bir darpta - 1,2,3 ikinci darpta)

Hocam şu eser için Nazlı Düyek bana oturmuş gibi geldi nedense. Konunun altına ses kaydını bırakıyorum

 

[Levent Çelik]

12 yi tamamlayacak herhangi bir düzümü vurabilirsiniz farklı bir hissiyat da verebilir. Ama şarkı 1,2,3 - 1,2,3 diye gidiyor, baktım sözlerin taksimâtı da öyle imiş. Okurken Nazlı düyek vurmayı denedin mi

 

[Levent Çelik]

İsmail Hakkı Bey'in Fantazisi bence

 

[mstferngzl]

Denedim ama biraz zor

 

[mstferngzl]

Peki nasıl yazıp vurmak lazım hocam?

 

[Levent Çelik]

Yürük Semâî kesinlikle değil, çünki metronomu hızlı. Y.Semâî bu kadar hızlı olmaz. Bildiğin batının Vals'i bu. Birleşik Nim Sofyan en uygunu bence.

 

[mstferngzl]

Baştan beri Yürük semaiden kastettiğim valsmiş hocam, sağ olun

 

[Mahzen-i Esrâr-ı Mûsikî]

Mürekkep Nim Sofyan. Levent hoca haklı. Meselâ bakınız, Refik Bey’in “Düştü enginlere” şarkısı.

 

[Levent Çelik]

Mürekkep Nim Sofyan. Levent hoca haklı. Meselâ bakınız, Refik Bey’in “Düştü enginlere” şarkısı.

Aynı sorun bunda da var, yine sofyan kurtarır ama.

Düştü Enginlere Bir İnce Hüzün**? - Refik Fersan - Tanburi - Segah

 

[ASIM]

 

[orkun zafer özgelen]

İsmail Hakkı Bey'in "Nota Dersleri" adlı kitabında bu usulü yer almakta. Kendinin de Nazlı Düyek usulünde bir kaç eseri vardır.

Terminolojik olarak düşünürsek, dü-yek: iki tek anlamına geliyor. Bir usulüde iki tek vuruşu varsa buna düyek denilebilir. Ne yazık ki bizim bugünkü düyek usulü algımız, Arap müziğindeki vahdeye dönüşmüş durumda. Buna Nazlı Düyek demek daha doğru kanaatimce.

 

[Levent Çelik]

Bugunki Düyek algimiz Arabeskleştiyse "Gözümde daim" in usulü Nazlı Düyek o zaman. Sonradan değişirtirmişiz herhalde.

Bu şarkıya ve benzerlerine Nazlı Düyek vurup okuyabilen olduğunu sanmıyorum. Kese altın için icad edilen sonrasında unutulup giden fantazi makamlar gibi bu usül de unutulmuştur. Çünki üzerine giydirilmeye çalışılan elhan o kalıba uymuyor. Ha bu düzüme uygun beste ve gufte taksimatı olur o zaman vurulur. Lenk Fahte gibi...

 

[orkun zafer özgelen]

Bugunki Düyek algimiz Arabeskleştiyse "Gözümde daim" in usulü Nazlı Düyek o zaman. Sonradan değişirtirmişiz herhalde.

Bu şarkıya ve benzerlerine Nazlı Düyek vurup okuyabilen olduğunu sanmıyorum. Kese altın için icad edilen sonrasında unutulup giden fantazi makamlar gibi bu usül de unutulmuştur. Çünki üzerine giydirilmeye çalışılan elhan o kalıba uymuyor. Ha bu düzüme uygun beste ve gufte taksimatı olur o zaman vurulur. Lenk Fahte gibi...

Sunduğunuz argümanlar çok kişisel. Muallim İsmail Hakkı Bey'in böyle bir kese altın olayına girdiğini sanmam zaten. Ama kullanılmıyor olması, var olmadığı anlamına gelmez kanımca. Muallim İsmail Hakkı Bey yazmış. Ve bu solfej kitabını ben okudum bugün kullanılmayan bir çok usul var. Olabilir. Ama bu şarkı pekala Nazlı Düyek usulüne uyuyor. Dikkat ederseniz heceler yürük semai usulüne uymayacak derecede uzun tutulmuş, bu uzulün darplarının vezninin uzunluğuna da uymakta.

Gözümde Daim olayını anlamadım zaten ikisinin vezni ayrı. Her son yürük semaisini kastediyorsanız, onun yürük semai olduğu bellidir. Usller arabeskleşti demek istemedim, Arap müziğinin unsurları kulaklarımızda yer etti demek istemiştim.

 

[Levent Çelik]

Hakkı bey ile kişisel bir problemim yok, severim de bestelerini. Ama eserlerinden görebildiğim kadar en "esnaf" bestekârmızdır.

Vals duyulan bir besteye başka bir usul vurmak istememiş yüz küsur yıldır kimse. Olmamış tutmamış benimsememiş. Bu bir eksiklik değil, ne bestekâr için ne musiki için. Icad olunan her meta tutulacak diye bir şart yok. Icraate bakılır, icraatte varsa vardır yoksa da zorlamak manasız olur. Olmuyordur çünki. Olsa idi yüzyıldır yüzlerce örneği yapılırdı.

 

[orkun zafer özgelen]

Esnaflığını falan bilmem ama Darülelhan'ın yöneticiliğinde ve tasnif heyetinde bulunmuş biri için kişisel yargılardan kaçınırım kendi adıma. Ayrıca kaynak ve epistemoloji bilimine çok inanırım ve güvenirim.

Bugün Curcuna usulü de Aksak Semai gibi vuruluyor. Bununla beraber hız ve darplar itibariyle pek uyduğu söylenemez. Yine de Curcunanın Aksak semai gibi vurulması usulün eski halini reddetmeyi gerektirmez. Aksine hem bugünkü hem de eski halini (ulaşabildiğimiz kaynaklar ışığında) öğrenmek ve aktarmak gerekliliğine inanıyorum. Bu aynı zamanda diyalektiğin gereği ve karşılaştırmalı analitik aklın yolu olmalı. Kötü bir şey söylemiyorum, bu ülkede öyle algılanıyor sanırım. Belki kaynaklar daha çok araştırılmalı ve bilgi bilimine önem verilmeli makam müziği adına.

 

[Levent Çelik]

Araştırılma karşıtı değilim yanlış anlaşılmak istemem. Tabi ki tarihsel gelişimi bilelim, hattâ bulunan neticelerle ilgili eser denemeleri yapıp sempozyumlarda anlatım yanında yeni ve varsa eski örneklerini de dinleyelim. Unutulmuş ya da terkedilmiş makam ve usul ya da enstrümanları ancak böyle tekrar hatırlayabiliriz. Bazıları belki tekrar filizlenip yeniden kullanılmaya başlar. Ama tepeden inme, "falan makam aslında böyle idi yanlış okuyorsunuz" diye kimseyi iknâ da edemeyiz, itham hiç edemeyiz. Çünki su akmış yatağını bulmuş, hem de en gürül gürül aktığı zamanlarda.

Bugün Dede'nin ağzından kendi bestesinin kaydını dinleyip, aslı böyle imiş diğer versiyonları kaldırın çöpe atin diyebilir miyiz? Diyemeyiz zira, 200 yıllık yaşanmışlık var, onca hoca talebenin meşki, emeği var onlarda da.

Nezih Uzel derdi ki, bir şey bestelediginizde hemen notaya geçirmeyin, bırakın 3, 5 yıl okunsun, ağızdan ağıza yoğrulsun demlensin ondan sonra yazarsınız. Hoca şifahi geleneğe hâlâ sahip olduğumuz zamanları ve üstadları gördüğü için bu anlayışı geliştirmiş kendinde.

Lafı uzattım konu dağıldı kâğıt üzerinde çalışırken çarşı pazara kulağınızı kapatmayın, dil kurumunun ürettiği kelimeler gibi acaipliklerin ortaya çıkması da bu sebepledir. Makale vs. inceleme yazılarınız mutlaka vardır paylaşırsanız okumak isteriz. Kolaylıklar dilerim kardeşim. Sürç-i lisan ettiysem affola.

 

[Sadikkara]

Şuradan bu eseri dinliyorum, cümleler girift olduğundan ezber için "oynak" mantıklı geliyor bana. Semai + Darb. Güfte de "Darb"a denk gelerek başlıyor. Küçük bir usulle sanki ezberlenmesi aktarılması zor, güfte-nağme-usul uyumu da ekseriyetle oturuyor.

 

[akbltowsky]

Eğer icracı yorum katamayacak ise dümdüz semai vurulup geçilebilir, kağıt üstünde Nazlı Düyek kalıbı sadece eserin 2.ölçüsüne kusursuz bir şekilde oturuyor. Ama bilinen semai eserlerde ki yürüyüş burada yok bu yüzden merdiven melodilerde ve özellikle saz paylarında bu düzümün vurulması esere renk katar diye düşünüyorum. Eserin içinde Düyek kalıpları var ama ölçülerdeki son 6/8 hiçbir yerde bölünmeye uygun olmadığı için çalınabileceğini düşünmüyorum. Darb yerleşimi olarak Düyek'i anımsatması hasebiyle bu ismin uydurma değil bilinçli olarak koyulduğu kanaatindeyim. Bugün için konuşacak olursak alışık olmadığımız bir düzüm olduğu için eseri sözlü olarak meşk ederken semai vurulabilir.Kişiden kişiye göre değişir ama Oynak usulünü işin içine katmak pek mantıklı değil gibi, zaten anlaşılması zor bir eseri eksik ölçü düşünerek çalıp okumak işi daha zorlaştırır sanki

 

[Sadikkara]

Biraz ezberlemişim semai de oluyor kafamın içinde Sorun kalmadı