Sözlü Eser Açıldı Bahçede Güller - Rifat Bey - Sermüezzin, Miralay - Nihavend

[Makam]

Eser:

Açıldı bahçede güller​

Bestekâr:

Rifat Bey - Sermüezzin, Miralay​

Güfte Sâhibi:

Belirsiz​

Makam:

Nihavend​

Form:

Şarkı​

Usûl:

Yürük Semai​

Güfte:

-​

Kaynak:

Sanat Müziği Notaları​

Diğer Bilgiler:

Arşiv No: 30 -​

 

[三宅元貴]

Güfte

Açıldı bahçede güller / Eder âğâze bülbüller

Beni mecnûn eden diller / Gönül düştü sana cânâ

Reftârı âlâdan âlâ



Meclîse geldikçe bî-fes / Hayrân olur idi herkes

Adı dilber kendi Çerkes / Gönül düştü sana cânâ

Reftârı âlâdan âlâ

 

[三宅元貴]

Eserin burada okuduğumuz versiyonu Alâeddin YAVAŞÇA'ndan alınmıştır.


Açıldı bahçede güller
Açıldı bahçede güller
Eder âğâze bülbüller
Eder âğâze bülbüller
Beni mecnûn eden diller
Beni mecnûn eden diller
Yâr aman efendim
Dost kuzum efendim
Gönül düştü sana cânâ
Reftârı âlâdan âlâ

Meclîse geldikçe bî-fes
Meclîse geldikçe bî-fes
Mecnûn olur idi herkes
Mecnûn olur idi herkes
Adı dilber kendi Çerkes
Adı dilber kendi Çerkes
Yâr aman efendim
Dost kuzum efendim
Gönül düştü sana cânâ
Reftârı âlâdan âlâ

 

[三宅元貴]

Lütfen bana söyleyebilir misin ?
Şarkı sözlerinin anlamını anlamıyorum.

Meclîse geldikçe bî-fes
Hayrân olur idi herkes
Adı dilber kendi Çerkes

Dilber kimdir?
Neden Dilber'in adı birdenbire ortaya çıkıyor?

 

[Derûnhân]

Lütfen bana söyleyebilir misin ?
Şarkı sözlerinin anlamını anlamıyorum.

Meclîse geldikçe bî-fes
Hayrân olur idi herkes
Adı dilber kendi Çerkes

Dilber kimdir?
Neden Dilber'in adı birdenbire ortaya çıkıyor?

Kubbealtı sözlüğü yardımıyla:

Türkçe

meclis: Sohbet etmek, eğlenmek amacıyle bir araya gelmiş dost ve arkadaş topluluğu

bî-fes: (emin değilim) fes şapkasını giymemiş olan kimse, fessiz (fes kelimesinin başka anlamı var mıdır, bilmiyorum?)

dilber: (Farsça) dil=gönül, ber=alan, götüren;
dilber=Gönlü kendine çeken

Çerkes: Kafkasya’nın yerli boylarından birinin adı

Şairler veyâ insanlar güzel kadınlar için bin türlü kelime îcat etmişlerdir. Dilber de bunlardan biri. Zamanla dilber kelimesi kadınlara verilen bir isim olmuş veyâ şiirlerde kullanılmış.

Tercüme olarak:

Fessiz (kadın) sohbet ortamına geldikçe
Herkes ona hayran olurmuş
İsmi de Dilber, kendisi de Çerkes imiş

---

In English:

Meclis: social gathering

bî-fes: the one who doesn't wear a fez hat, (without a fez)

dilber: It is a name but it means something like "the one who pulls in the heart", so it is given to females and in poems it describes women in a nice way

Çerkes: this is an ethnicity in the Caucasus region


Translation:

The more the one without a fez comes to the social gathering
Everyone would be fascinated
Her name is Dilber, herself a Caucasian

 

[三宅元貴]

Kubbealtı sözlüğü yardımıyla:

Türkçe

meclis: Sohbet etmek, eğlenmek amacıyle bir araya gelmiş dost ve arkadaş topluluğu

bî-fes: (emin değilim) fes şapkasını giymemiş olan kimse, fessiz (fes kelimesinin başka anlamı var mıdır, bilmiyorum?)

dilber: (Farsça) dil=gönül, ber=alan, götüren;
dilber=Gönlü kendine çeken

Çerkes: Kafkasya’nın yerli boylarından birinin adı

Şairler veyâ insanlar güzel kadınlar için bin türlü kelime îcat etmişlerdir. Dilber de bunlardan biri. Zamanla dilber kelimesi kadınlara verilen bir isim olmuş veyâ şiirlerde kullanılmış.

Tercüme olarak:

Fessiz (kadın) sohbet ortamına geldikçe
Herkes ona hayran olurmuş
İsmi de Dilber, kendisi de Çerkes imiş

---

In English:

Meclis: social gathering

bî-fes: the one who doesn't wear a fez hat, (without a fez)

dilber: It is a name but it means something like "the one who pulls in the heart", so it is given to females and in poems it describes women in a nice way

Çerkes: this is an ethnicity in the Caucasus region


Translation:

The more the one without a fez comes to the social gathering
Everyone would be fascinated
Her name is Dilber, herself a Caucasian

Çok teşekkür ederim.
İlk defa "Dilber" isimli bir kadının isminin Farsçadan geldiğini öğrendim.
Çok teşekkür ederim.

Sultan IV. Murad'ın annesi
Mahpeyker
مه پيكر
Fars dilinden türetilmiştir.

Fessiz (kadın) sohbet ortamına geldikçe
Herkes ona hayran olurmuş

özellikle,

Meclîse geldikçe bî-fes
Hayran olur idi herkes

Bu kısmın anlamını anlamıyorum.

Neden övülüyor?

Fez için TDV İslâm Ansiklopedisi'ni arattım.
FES - TDV İslâm Ansiklopedisi

Fes bir şapkadır.
Şapkadan başka bir anlamı var mı?

bülbül bir kuştur.

Eder âğâze bülbüller

Bülbüller şakımaya başladı ,
Dilber şakımaya başladı aynı şey midir?

 

[Levent Çelik]

Kadın fes giyer miydi? Kadın meclislere katılabilir miydi?

 

[Levent Çelik]

yok bildiğimiz başa giyilen fes. Ama mecliste karma bir cemaat olması mümkün değil.

 

[Derûnhân]

Meclîse geldikçe bî-fes
Hayran olur idi herkes

Bu kısmın anlamını anlamıyorum.

Neden övülüyor?

Yâni diyor ki, kadın o kadar güzel ki, herkes hayran olurmuş.

Fez için TDV İslâm Ansiklopedisi'ni arattım.
FES - TDV İslâm Ansiklopedisi

Fes bir şapkadır.
Şapkadan başka bir anlamı var mı?

Benim bildiğim başka anlamı yok.

bülbül bir kuştur.

Eder âğâze bülbüller

Bülbüller şakımaya başladı ,
Dilber şakımaya başladı aynı şey midir?

Değildir.

Bülbül (kuş) ve gül (çiçek) Dîvân Edebiyâtı'nda belki de en fazla kullanılan mazmundur (mazmun=asıl mânâyı dolaylı olarak anlatan güzel söz / English= metaphorical statement).

Erkekler bülbüllere benzetilirler, kadınlar da güllere. Bülbül ile gül arasında bir bağ oluşur. Güller güzellikleriyle oradadırlar ve bülbüller de bu güzellikleri gördükçe şakırlar. Yâni erkekler kadınları gördükçe hayran olurlar o güzelliğe. Bu şarkının güftesinde de bundan bahsediliyor.

---

Kadın fes giyer miydi? Kadın meclislere katılabilir miydi?

yok bildiğimiz başa giyilen fes. Ama mecliste karma bir cemaat olması mümkün değil.

Mecâzî anlamda konuşuyor bence güfte sâhibi. Yâni meclis derken cemaat meclisi değil, her hangi bir ortam, meselâ sokaklar ya da pazarlar gibi. Yâni işte o kadını gördükçe (dışarıda, bir yerde), herkes hayran olurdu diyor.

Bu fes meselesi de kadın demenin başka bir yolu, en azından başka anlam çıkaramıyorum.

Fes giyen = erkek
Fes giymeyen (bî-fes) = kadın

Yâni biz nasıl kadın demeden "başörtülü" dediğimizde kadın anlıyorsak bugün, herhalde o günlerde "bî-fes" denildi mi, otomatik olarak kadın akla geliyordu. Fes giyenler erkekler olduğu için, giymeyen de kadın oluyor.
Bir de tabii güfte sâhibi güfteye kâfiye yapmak için bunu tercih etmiş. Kontrol etmedim ama aruz bakımından da oturması yönünden.

 

[三宅元貴]

@Derûnhân

Ben çok iyi anlıyorum.
Ben çok minnettarım.
Nezaketiniz için çok teşekkür ederim.
Temelleri bilmiyordum.
Kadınların güllere benzetilebileceğini anladım.
Çok teşekkür ederim.
Ben çok minnettarım.

 

[Sadikkara]

Bu eserin bestekarı: Basmacı Abdi Efendi olarak geçiyor, Hoş Sada'da. Tedkik etmek lazım.