İlk olarak Şakir Ağa'dan meşk etmiştir. Daha sonra Hamâmîzâde İsmail Dede Efendi'yle derslerine devam etmiştir. Tarz-ı Nevin makamını terkip etmiştir. Ayin, beste, semai, şarkı ve köçekçe formlarında seksenin üzerinde bestesi vardır. Bunlardan 66 tanesi şarkı formunda bestelenmiştir. Şarkılarının bazıları devlet "methiyye" olarak bestelemiştir. Hâşim Bey mecmuası basılı ilk makam müziği teorisi kitabıdır. Hâşim Bey Edvârı olarak da bilinir. Mecmuada, Hâşim Bey; makamları sanki gelenekte olduğu gibi daireler üzerinde anlatacağı izlenimini vermiş olsa da seyir yöntemi denilen perde isimlerinin sıralanmasıyla makamın nasıl seyrettiğini anlatarak makamları açıklamıştır. Mecmuada usûller de dairelerle anlatılmış, bilinen usûllerden 28 usul dairesi verilmiştir. Eskilerin on iki makamı on iki burca paylaştırdıklarını belirterek bunları açıklamıştır:

RastKoç
IrâkBoğa
Isfahânİkizler
KûçekYengeç
BüzürgAslan
ZirgüleBaşak
RehâvîTerazi
HüseynîAkrep
HicâzYay
BûselikOğlak
NevâKova
UşşâkBalık


Hâşim Bey mecmuasında insan nefsini etkileyen makamlar ekteki fotoğraflarda verilmiştir.


Kantemir edvarının genişletilerek tekrar yazıldığı, Kevserî mecmuasının bir nüshası sayılan Edvar-ı 'ilm-i Mûsiki adlı nüshada yazılmış olan usûl birleşimlerinin aynısı Hâşim Bey'in yaklaşık 150 yılı aşkın bir süre sonra yazdığı mecmuasında görülmektedir.


Hâşim Bey öncelikle 91 adet makamı seyir ve dizideki sesleri ile açıklar. Fakat bunları karar perdelerine göre tasnif eder. Hâşim bey eserinde sıklıkla görüldüğü üzere, birçok nazariyatçıdan istifade etmiş ve ayrıca Pythgorasçı fikirler oldukça dikkat çekicidir. Mûsiki nazariyatı açısından dikkat çeken en mühim farklılığı, Batı mûsikisine dair izahlar getirmesi ve bunu Türk mûsikisi ile ilişkilendirmesidir. Türk mûsikisine dair 163 makam izahına ek olarak Batı musikisine dair 30 tane ton sayması ve bunları makamlara hasretmesi dikkat çekicidir.



KAYNAKÇA


AKDOĞU Onur, Türk Mûsikisi Tarihine Genel Bir Bakış. H.S İçinde Türk Mûsikisi Nazariyatı Dersleri, Ankara, 1993
TIRAŞÇI Mehmet, Türk Mûsikîsi Nazariyatı Tarihi, Kayıhan Yayıncılık,
İstanbul, 2019
BEHAR Cem, Aşk Olmadan Meşk Olmaz, YKY, İstanbul, 2023
KARADENİZ M. Ekrem. Türk Mûsikisinin Nazariye ve Esasları, İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2012