Çok eski bir web tarayıcısı kullanıyorsunuz. Bu veya diğer siteleri görüntülemekte sorunlar yaşayabilirsiniz.. Tarayıcınızı güncellemeli veya alternatif bir tarayıcı kullanmalısınız.
Bu kârın şiirinin kime ait olduğunu tesbit etmeye çalışırken bir kaç şairin şiirinin güfteye yakın olduğunu farkkettim . Bunlardan Ömer Hayyam ve Ebu Said Ebulhayr'ınki güfteye yakın olmakla berber Rızakuli Han Hidayet'in Riyazü'l-Arifin isimli tezkiresinde kaydedilen Şah Sencan-ı Havafi'nin bir...
عقل وفكرم تارومار ايدن بو كيسولرميدر
يوخسه رخساركد[ه]كى بو خال هندولرميدر
دير كورن مژگانلرك آلتنده جانا كوزلرك
خنجر آلتنده يتور صيد اولمش آهولرميدر
akl ü fikrüm târumâr iden bu geysûlar mıdur
yohsa ruhsârundaki bu hâl-i hindûlar mıdur
dir gören müjgânlarun altında cânâ gözlerün
hancer altında...
Güfte Hâtif-i İsfahânî'nin. Notada bulunan ilk mısra şu şekilde
اى فداى تو هم دل و هم جان
وى نثار رهت هم اين و هم آن
ey fedâ-yı tü hem dil ü hem cân
v'ey nisâr-ı rehet hem în ü hem ân
گنجور » هاتف اصفهانی » دیوان اشعار » ترجیع بند - که یکی هست و هیچ نیست جز او
Bu şuğulün güftesi Arapça kaynaklarda Abdülkadir Geylani'ye ait olarak gösteriliyor.
Güfte de bir iki yer yanlış gelmişe benziyor. O sebeple güfteyi tekrar buraya yazmaya ihtiyaç duydum.
نظرت بعين الفكر في حان حضرتي
حبيباً تجلى للقلوب فحنت
nazartü biayni'l-fikri fî hâni hazretî
habîben...
der-bezm-i dil ez-rûy-i tü sad şem' ber-efrûht
v'în turfe ki ber-rûy-i tü sad-gûne hicâbest
bî-rûy-i dilârâ-yi tü ey şem'-i dil-efrûz
dil raks künân ber-ser-i âteş çü kebâbest
Güfte Hafız'a ait. Gencûr sitesinde bu iki mısra gazele dahil edilmemiş ancak bu iki mısra Sûdi'nin Hafız şerhinde...
Eğer güftenin bestekarın müdahalesi veya tesiriyle bu şekilde olduğunu varsayacaksak İlya'nın gayrimüslim olduğunu göz önünde bulundurarak değerlendirmeye tabi tutmamız gerek. Çünkü gayrimüslim mekteplerinde Türkçe İlya'dan daha geç bir zamanda başlamıştır. Dolayısıyla İlya'nın şiiri ezberlerken...
Yeri gelmişken bu eserin güftesini buraya not düşeyim çünkü Alaturka Records'un Bahar Faslı kaydında eserin sözleri yanlış okunmuş.
Notalarda heceleri bölebilmek için kelimenin aslında olmayan sesli harfler eklendiğinden yanlış anlaşılmaları engellemek için güfteyi nota imlasından kurtararak...
Hacu-yi Kirmani'ye ait gazelin ilk beytinden bestelenen bu eserin sözü bazı mecmualarda da مزن (mezen) yerine مژن yazılmış ve notalarda müjen olarak okunmuş. Fakat iyi ki Lamekan Ensemble'ın çalışmasında o hataya düşülmemiş ve mezen olarak okunmuş. Bir de eserin ismi nağmeye giydirildiği gibi...
Aslında beni bu eserin sözlerini araştırmaya sevkeden şey güftenin sözlerindeki mana bakımından kopukluk oldu. Bu haliyle murad-ı dil-i kûy veya mürde-i hun gibi terkipler pek manalı gelmedi ve içime sinmedi benim.
Bence bir şiir güfte olarak kullanılırken bestekarı tarafından bilinçli olarak...
Bu eserin güftesinin kime ait olduğunu araştırırken Kırımlı Rahmi'nin divanı üzerine yapılmış tezde eserdeki haliyle biraz farklılık arzetse de tesadüf ettim. Güftenin alındığı gazel şöyle:
Sevgi Elmas tarafından hazırlanan teze şuradan erişilebilir:
Ulusal Tez Merkezi | Anasayfa