Sözlü Eser Tâ Kim Hatın Ey Mâh-Cebînim Yüze Çıkdı - Seyyid Nuh (Diyarbekirli) - Nühüft

[Makam]

Eser:

Tâ kim hatın ey mâh-cebînim yüze çıkdı ​

Bestekâr:

Seyyid Nuh (Diyarbekirli)​

Güfte Sâhibi:

Vecdî​

Makam:

Nühüft​

Form:

Beste​

Usûl:

Darb-ı Fetih​

Güfte:

-​

Kaynak:

Sanat Müziği Notaları​

Nota Arşivleri | v6 ​

ISAM, Cüneyd Kosal Türk Mûsıkîsi Arşivi | v7​

Diğer Bilgiler:

Arşiv No: 10535 -​

Dârülelhân Külliyâtı 064 ​

ISAM, Cüneyd Kosal Türk Mûsıkîsi Arşivi: D-34/3, Notlar: Defterin başında "Kemani Bedriye Hoşgör'e ait notalardan 1971 Haluk Güneyli'den" notları vardır.​

 

[Mahzen-i Esrâr-ı Mûsikî]

İlk mısraı vezin bakımından "Tâ kim hatın ey mâh-cebînim yüze çıkdı" olarak yazmak ve öyle icra etmek lazım.

 

[Faruk İnan]

Gazel Vecdî (Ö: 1661) merhûma âit ve tamâmı şöyle:

Tâ kim hatın ey mâh-cebînim yüze çıktı
Esrâr-ı dili zâr ü hazînim yüze çıktı

Ruhsârına hat geldiğine ağlamam amma
Baht-ı siyeh-i ser-be-kemînim yüze çıktı

Ey gamze sakın fitne-i hattında bulunma
Tiğ-i gazab-ı hançer-i kînim yüze çıktı

Eşk eyledi rüsvâ gam-ı hattınla beni hayf
Ebkâr-ı nihân-hâne-nişînim yüze çıktı

Cûş etti hevâ-yı hat ile bahr-ı tabi'ât
Vecdî yine bir dürr-i semînim yüze çıktı

Mef'ûlü/ mefâ'îlü/ mefâ'îlü/ fe'ûlün

 

[Levent Çelik]

4. Beyit "Aşk eyledi" olabilir mi?

 

[Faruk İnan]

Hatâm varsa düzeltin hocam, ''Eşk'' Elif, şin ve kef ile; aşk ise ayın, şin ve kaf ile yazılıyor. Bu hâliyle ne anlam ifâde ediyor vallahi ben de bilmiyorum ama kontrol edebileceğim başkaca bir nüshası da yok elimde maalesef.

 

[Levent Çelik]

Estağfirullah bir hatan yok hakikaten Eşk yazıyor.

 

[Levent Çelik]

Hatın ne demek? Yazımda çift T yok ama, şedde de olmamasına rağmen çift okunabilir mi "Hattın" şeklinde.

Çünki mânâ da bu şekilde oturuyor. (Ey meh, hattın tam olarak göründüğünde, gönlümün ne kadar dertli olduğu ve sırları ortaya çıktı.) Öyle ya, viraneye güneş yada ay ışığı vurunca anlariz oranın gerçek hâlini. Ay, hattı en çok ışık verdiği haline yani "meh-tab" haline geldiğinde. "Ta kim hattın..."

Hatî: yanıltan, hataya düşüren demek.

 

[Mahzen-i Esrâr-ı Mûsikî]

Vezn icabı “hatın” deniyor hocam, yoksa elbette “hattın”. Çift harf vurgusu ile biten kelimeler veznen böyle tasarruf edilebiliyor, şiir içinde.

 

[Levent Çelik]

Ama icrâ esnasında hatın olmamalı

 

[Mahzen-i Esrâr-ı Mûsikî]

Neden?

 

[Mahzen-i Esrâr-ı Mûsikî]

Şiirde olan bestede niye olmasın hocam. Melodi de “hatın” olmasını icap ettiriyor kanaat-i hakîrânem.

 

[Faruk İnan]

Merâk ettiğim için soruyorum kıymetli hocam: Sırf şedde için değil, kelimenin elhân üzerindeki tabiatı bunu gerektiriyormuş gibi geliyor bana. ''Mâh-cebînim'' güftesini ''mâh-ı cebînim'' diye okuyoruz ya, ''hatını'' da ''hattı'' diye okumak problem olmasa gerek?

 

[Mahzen-i Esrâr-ı Mûsikî]

İkisi de mümkün aslında, fark etmez. Ama şiiri okurken en azından tek h’li okunmalı.

 

[Mahzen-i Esrâr-ı Mûsikî]

Ferahnâk şarkıda da benzer bir durum var, “Ey şâh-ı melek-huy kad-i bâlâ-yı Ferahnâk”. Münir Bey “kadd-i” okuyor. Demek ki mümkün, hattâ böyle tercih ediliyor. Fakat Nühüft beste ikisine de imkân veriyor. Benim tercihim tek t’den yana, telaffuzun daha güzel olacağını düşünmekteyim.

 

[Levent Çelik]

Terkeyledi gerçi beni Zaharya'nin Hicaz Semaisinde de var son mısraında. Gel gonca gülüm serv-kadim (kaddim) ben de âcizane çift teleffuz taraftarıyım.

 

[Mahzen-i Esrâr-ı Mûsikî]

Zâr ü hazînim azizim

 

[Mahzen-i Esrâr-ı Mûsikî]

Merâk ettiğim için soruyorum kıymetli hocam: Sırf şedde için değil, kelimenin elhân üzerindeki tabiatı bunu gerektiriyormuş gibi geliyor bana. ''Mâh-cebînim'' güftesini ''mâh-ı cebînim'' diye okuyoruz ya, ''hatını'' da ''hattı'' diye okumak problem olmasa gerek?

Ana katiyen aynı durum değil, tam tersi durum. Bilahare bunlar üzerinde uzun uzun konuşuruz inşallah.

 

[ASIM]

İCRA: ALAEDDİN YAVAŞÇA