Ben başka bir şey diyeyim. Bu notalardan Neva makamını duyabilen olmuş mu?
Nağme istifleri Neva makamından ziyade Hüzzam seslerine yönlendiriyor. Ya da ben yapamamış olabilirim.
Makamsal yapısına detaylı bir şekilde bakmadım, bildiğimiz Nevâ'dan bazı farklılıklar var, ve tabii siz daha iyi bilirsiniz. Ancak bu konuda
"Dimitri Cantemir Edvarı'nın Makam Kavramı Açısından İncelenmesi" adlı bir tez var; oradan iletiyorum:
"Analiz: Birinci hânede yerinde nevâ makāmı dizisi kullanılarak seyredilmiştir. İkinci hânede nevâda rastlı, muhayyerde uşşaklı kalışlar yapılıp, muhayyer üzerinden rast çeşnisi ile nevâ perdesine inilmiş ve dügâhta uşşaklı tam karar ile mülâzime sona ermiştir. İkinci hâneye evc perdesi üzerinde segâhlı kalış ile girilip, ardından nevâ üzerinde rastlı kalınmış, gerdâniye perdesi üzerindeki bûselik çeşni kullanıldıktan sonra nevâ üzerinde yine rastlı kalış yapılmış ve hâne sona ermiştir. Üçüncü hânede nevâ perdesi üzerinde bûselikli kalışlar yapılmış, segâh perdesi üzerine nevâ üzerindeki hicazın bir kısmı gösterilerek hüzzam makāmı hissettirilerek düşülmüş ve hâne nevâdaki bûseliğin bir kısmı köprü olarak kullanılarak bitmiştir."
Eğer bu analiz doğruysa, nevâ makamında bir eser için çok sıra dışı değil. Ancak sizin dediğiniz gibi Hüzzam hissettirdiğini de yazmış.
Usulü Devr-i Revan yapmak için notada olmayan değerleri eklemek afaki bir müdahale olur.
Çenber usulüne gayet güzel oturuyor?
Maalesef durum o kadar basit değil. Eseri melodik cümlelere ayırınca (arada daha küçük farklar barındıran 34 ve 26'yı 36 ve 24'e değiştirsek bile) 31 ve 39 gibi çenber usûlüne uygun düşmeyen uzunluklar buluyoruz. Bunları da tashih edersek zâten eseri Devr-i Revan usûlüne çevirmekten daha az kökten bir değişim yapmış olmayız. Bu eser, Devr-i Revan'da yapılan bu hatayı gördüğümüz ilk eser de değil, Rast "Kadim" Peşrevi'nin MSS versiyonunda da aynı hatayı görüyoruz meselâ.
