- Konuyu başlatan arif
- Başlangıç tarihi
Türk musikisinin batı müziğinden farkı ,batının oktavı 12 e böldüğünü tmm nin ise 54 e böldüğünü söylüyorlar.bu önemli bi konu bunlar kesinlikle doğru değil. Türk müziği oktavı bölmüyor. İkincisi genel bir bölme yapmıor. Doğrusu şu şekilde:
Kararı dügah kabul edelim.. teli 3 e böl.hüseyni 4 e böl. neva ve neva ile hüseyni arası bulunuyor buradan.. bu kısmı benim çıkarımım.. buda telin 9 da 8i.. bundan buselik bulununca. Neva dan çargah bulunur. Buselik ve çargah yanyana geldi bakiye bulundu. Bakiyeyi artık buradan formulize ederek diğer bakiyeler tesbit edilir hale geldi.
Çargahtan hicaz ı bulduk ohalde nevadan hicaza olan aralık tesbit edilip.çargahla hicaz mesafesine formülize edilip biri birinden çıkartılır ve koma bulunur 23.56 sent gibi bişey galiba. Tüm bunlarla şu mantığa ulaşabilirmiyiz bu nokta dan sonra.. önce en uygun aralık yarısı yani 1 oktav lık iki ses 8 li aralıklar sonra 3 te bir sonra 4 te bir küçükdükçe uyum azalıor. Bunlar mm rik değil de belirli sesler üzerinden yani tanini yerine çok az kayık nota basarsak ne olur uyumlu oran uzaklaşır. Ne ise bundan sonrası için her bulunan aralığı başka bir aralıktan çıkarsak kontrollü bir şekilde uyumsuza doğru kendimiz gidebilirmiyiz.. mesela bakiye 90.22 sent den koma 23.56 yı çıkaralım 66.66 tempereman yarımın 2 de 3 ü . bu yöntemle 4.02 sente kadar gider ve dahası ben kağıt üzerinde bi şekilde en yakın uyumsuz 4.02 sent i buldum uğraştıkça küçülüyor. Buradan süslemeleri yaparken makamı hissederek çalmanın ve doğru çalmanın doğal olarak ortaya çıkardığı matematiğe bir perspektif ortaya çıkıyor. Neticede müzik uyumluluğu fazla diye yalnızca 1/2 oranıyla çalınmıorya. Notalar tırmanarak bir ameliyat gibi bi şey oluyor. O halde kontrollü bir uyumsuz ses kullanımı yani daha az uyumlu ,kontrollü bir çeşitlilik söz konusu. Mesela nişaburek makamı galiba ve buselik notası daha pes mi dik mi hatırlamıorum tam öyle bir tanbur perdesi varmışda kaldır mış lar da demişler bu parmak baskısıyla ayarlanabilir gerek yok bu perdeye denmiş.. işte o noktada bu tür bir matematik yani denizin ortasındaki hortum a ne deniodu işte onun gibi bişey. Potansiyeller var değişik noktalarda oradan neşteri vuruyor. Biride uşşak da dügah pesleştirilcek diyor du. Bu gibi şeyler... yani varılması gereken yer bu işin illada bilimsel olması değil fakat yanlış yunluş teorileri yutmuşuz ..
Kararı dügah kabul edelim.. teli 3 e böl.hüseyni 4 e böl. neva ve neva ile hüseyni arası bulunuyor buradan.. bu kısmı benim çıkarımım.. buda telin 9 da 8i.. bundan buselik bulununca. Neva dan çargah bulunur. Buselik ve çargah yanyana geldi bakiye bulundu. Bakiyeyi artık buradan formulize ederek diğer bakiyeler tesbit edilir hale geldi.
Çargahtan hicaz ı bulduk ohalde nevadan hicaza olan aralık tesbit edilip.çargahla hicaz mesafesine formülize edilip biri birinden çıkartılır ve koma bulunur 23.56 sent gibi bişey galiba. Tüm bunlarla şu mantığa ulaşabilirmiyiz bu nokta dan sonra.. önce en uygun aralık yarısı yani 1 oktav lık iki ses 8 li aralıklar sonra 3 te bir sonra 4 te bir küçükdükçe uyum azalıor. Bunlar mm rik değil de belirli sesler üzerinden yani tanini yerine çok az kayık nota basarsak ne olur uyumlu oran uzaklaşır. Ne ise bundan sonrası için her bulunan aralığı başka bir aralıktan çıkarsak kontrollü bir şekilde uyumsuza doğru kendimiz gidebilirmiyiz.. mesela bakiye 90.22 sent den koma 23.56 yı çıkaralım 66.66 tempereman yarımın 2 de 3 ü . bu yöntemle 4.02 sente kadar gider ve dahası ben kağıt üzerinde bi şekilde en yakın uyumsuz 4.02 sent i buldum uğraştıkça küçülüyor. Buradan süslemeleri yaparken makamı hissederek çalmanın ve doğru çalmanın doğal olarak ortaya çıkardığı matematiğe bir perspektif ortaya çıkıyor. Neticede müzik uyumluluğu fazla diye yalnızca 1/2 oranıyla çalınmıorya. Notalar tırmanarak bir ameliyat gibi bi şey oluyor. O halde kontrollü bir uyumsuz ses kullanımı yani daha az uyumlu ,kontrollü bir çeşitlilik söz konusu. Mesela nişaburek makamı galiba ve buselik notası daha pes mi dik mi hatırlamıorum tam öyle bir tanbur perdesi varmışda kaldır mış lar da demişler bu parmak baskısıyla ayarlanabilir gerek yok bu perdeye denmiş.. işte o noktada bu tür bir matematik yani denizin ortasındaki hortum a ne deniodu işte onun gibi bişey. Potansiyeller var değişik noktalarda oradan neşteri vuruyor. Biride uşşak da dügah pesleştirilcek diyor du. Bu gibi şeyler... yani varılması gereken yer bu işin illada bilimsel olması değil fakat yanlış yunluş teorileri yutmuşuz ..
Son düzenleme:
- Mesajlar
- 788
- Tepki Puanı
- 2329
Affınıza sığınarak, şu kısmı anlamakta sıkıntı yaşıyorum:
Bir başka konuda da benzer be tarifiniz oldu hatta. Biraz daha farklı bir şekilde anlatmanız mümkün mü acaba?
Bir başka konuda da benzer be tarifiniz oldu hatta. Biraz daha farklı bir şekilde anlatmanız mümkün mü acaba?
Ben bu sent sistemini hiçbir şekilde anlamıyorum, en baştan itibaren sağlıklı ve çok açıklayıcı bir şekilde anlatan bir belge var mıdır?
Edvarlarda anlatılıyor fakat anlaşılması zor. Telin bölünme rakamını mesela 1/2 nin integralini alıp 1200 le çarpıyor her oran için bunu yapıyor. Buda ses oranını vermiş oluyor bize. 1/2 3/4 gibi rakamları birbirine bölmek veya çarpmak integralini aldıktan sonra sent leri toplamak veya çıkartmaya dönüyor.. akort cihazlarında gördüğümüz her aralık arası 100 senttir yazıyor zaten. Do ile do# arası 100 sent. Yani sent ses mesafesini veriyor. Ama ayrıntılı anlatan bir yer bulursam paylaşayım
Anlatmaktan hiç sıkılmam istediğiniz gibi anlatırım. Tabikide..
Teli bildiğimiz en küçükten başlayarak bölüyoruz. 1 e 2 ye 3 e 4 e 9a aslında 5 e 6 ya 7ye olabilir fakat bunlar mevcut değil. Kaynaklarda şu şekilde .. bir tele bir ucuna A diyor diğer ucuna M diyor am teli oluyor. Bu teli bölerek her bulduğu noktaya başka bir harf veriyor.bunlar kulağın hoşuna gidecek sesler yani perde bağlanacak ana notalar. Biz teli 2 ye böler isek . Ortada ki ses bize oktav sesini verir. Yani boş tele göre tiz olanı.
Sonra 3 e bölelim 3 parça çıktı değilmi. Yani parmak baskı yerleri solda mızrap yeri sağda farz ediyoruz. Boş tel değilde solda ilk parçanın bulunduğu noktayı ele alacağız . Bu ses bize tam 5 li verecek boş tele göre. Boş tele ne derseniz .. re derseniz bu nokta la olur la dersenız bu nokta mi olur vs. 5 li aralığı buluruz. Elimizde kalem kağıt metre var farz ediyoruz. Yazarak gideceğiz. Sonra 4 e bölüyoruz teli. Yine 1. Bölümün sonu (soldan yani) bize tam 4 lüyü veriyor..boş tele göre. haliyle 3 e ve 4 e bölerek tam4 ve tam 5liyi bulmuş olduk. Bu sesler yanyana olan ilk bulduğumuz sesler. Tam 4 lü solda tam 5 li sağda. Şunu ekliyelim telin neresini başlangıç kabul edersek edelim ordan mızrap taraftaki uca olan kısma kadar 2ye böldüğümüzde bize başlangıç sesinin tiz oktavını verir o halde bu tüm oranlar için geçerlidir. Ohalde şunu hesaplamamız gerekiyor tam 4lüyü başlangıç seçersek tam 5 li ile arasında ki mesafe, tam 4lü ile telin mızrap tarafındaki ucakadarki kısmın kaça bölünmesinden olmuştur.bunun için metre ile tam 4lüden telin ucakadar tamamını ölçeriz ve tam 5 liden uca kadar tamamını ölçeriz. Burdan da bize şu oran çıkar 8/9. Yani başlangıçla uca kadarki kısmı 9 a bölüp 1. Parçanın sağındaki nokta bize tam 5liyi vermiş oluyo demekki taniniyi vermiş oluyo yani tanininin oranını bulmuş olduk. O halde başladığımız noktaya dönersek. Am teline. Bu defa am telini 9 a bölüm 1 parcanın sonundan tanini ye işaret harf koyabiliriz.bu eldeki verilerle tanininin hem sol tarafını hesaplayıp bulabiliriz hem sağ tarafını.yani somutlaştıralım isim verelim. Boş tele biz re diyelim. İlk bulduğumuz sesler sol la vede mi oldu. Artık Sol üzerinden fayı bula biliriz. Şu şekilde solu bşlgç kabul edip teli 8 parçaya böleriz. Çıkan parçlalarla aynı uzunlukta sol tarafa bir tane daha ekleriz. İşte o parçanın en sol tarafındaki nokta fa olmuş olur.tanininin sağ tarafı bulunurken 9 a bölünüyordu. Sol tarafını bulurken ise 8e bölüp bir parça ekliyoruz. Peki fayı bulduk miyide bulmuştuk.bakiyeyide buradan bulabiliriz tabi bu kısma kadar benim bilgim gerisini bilmiyorum.ölçerek bulunabilir. Temel espri sent üzerinden toplama çıkarma yaparak seslerin birbiri ile ilişkisini kontrol etmek belki katlama bölmede oluyordur bilmiyorum zaten sesleri ekleyip çıkardıkça katlarıda ortaya çıkıyor. .