Soru Türk Müzigi'nde Transpoze

[Zephyrion]

Merhaba,
ben yurtdisinda yasiyorum ve uzun zamandir keman caliyorum. Bati müzigi egitimi aldim ve türk müzigi ile yaklasik bir senedir ugrasiyorum. Öncelikle türk müziginin makamlarini ögrendim. Ama transpozeyi anlamakta güclük cekiyorum. Daha dogrusu transpozeyi ögrenebilecegim iyi bir sayfa veya kaynak bulamadim. Transpozenin ses göcürmesi oldugunu biliyorum. Ama mesela bir parca da makam kürdi iken nasil kürdili hicazkar oluyor? Bana bir örnek ile notalarin degisimini anlatabilirseniz cok sevinirim. Cünkü kendim isin icinden cikamiyorum.

iyi günler dilerim

 

[Levent Çelik]

Merhaba @Zephyrion . Transpoze(göçürme) herhangi bir makamın seslerini aralıklarını bozmadan olduğu gibi başka bir perde (nota) üzerine aktarmaktır. Meselâ; Rast makaminin sesleri olan Sol, la, si bemol (d), do... notalarını, bir üst perdeye transpoze ettiğimizde La, si, do#, re... sesleri ile Rast makamını duyabiliriz. ( Sesleri gerektiği gibi basabilmek için o makama dair repertuarı, Münir Nurettin Selçuk gibi "fem-i muhsin" ustalardan dinlemek suretiyle kulağı gönlü doldurmak lazımdır.)

Kürdi makamı transpoze yapılarak Kürdilihicazkar makamı olmaz. Adından da anlaşılacağı gibi içinde Hicazkâr makamı vardır, makamın seyri itibariyle Arazbarli olarak başlayabilir vs.

Basitçe "kurdiyi Rast perdesine transpoze et oldu sana Kürdilihicazkar" dense de kazın ayağı pek öyle değil

Tavsiyem; yukarıda da dediğim gibi önce ana makamları kulakta yerleştirmek, sonra duyduğunu parça parça etüd etmek lazımdır. Sabır isteyen uzun bir yoldur ama herşey yerli yerince oturuverir zihninizde.
Kolaylıklar dilerim.

 

[Zephyrion]

Merhaba @Zephyrion . Transpoze(göçürme) herhangi bir makamın seslerini aralıklarını bozmadan olduğu gibi başka bir perde (nota) üzerine aktarmaktır. Meselâ; Rast makaminin sesleri olan Sol, la, si bemol (d), do... notalarını, bir üst perdeye transpoze ettiğimizde La, si, do#, re... sesleri ile Rast makamını duyabiliriz. ( Sesleri gerektiği gibi basabilmek için o makama dair repertuarı, Münir Nurettin Selçuk gibi "fem-i muhsin" ustalardan dinlemek suretiyle kulağı gönlü doldurmak lazımdır.)

Kürdi makamı transpoze yapılarak Kürdilihicazkar makamı olmaz. Adından da anlaşılacağı gibi içinde Hicazkâr makamı vardır, makamın seyri itibariyle Arazbarli olarak başlayabilir vs.

Basitçe "kurdiyi Rast perdesine transpoze et oldu sana Kürdilihicazkar" dense de kazın ayağı pek öyle değil

Tavsiyem; yukarıda da dediğim gibi önce ana makamları kulakta yerleştirmek, sonra duyduğunu parça parça etüd etmek lazımdır. Sabır isteyen uzun bir yoldur ama herşey yerli yerince oturuverir zihninizde.
Kolaylıklar dilerim.

Öncelikle zaman ayırıp cevap yazdığınız için tesekkür ederim. Dediğiniz üstadlardan dinleyeceğim. Verdiğiniz örnekte bir şeyi anlamadim. Sol dan la ya göçürürsem si ve do arasin da zaten yarim ses fark olmus olmuyor mu? Neden do# eklediniz? (Resim ekledim) kürdi den kürdili hicazkar olmaz dediniz ama burda mesela kürdi olan bir parcayi kürdili hicazkar dan çalmam gerekiyor. Sizin bilginizi sorgulamiyorum kesin haklisinizdir. Sadece kafam da daha soru isaretleri var. Nota kagidina yazarak örnek verirseniz daha iyi anlayacagimi düsünüyorum. Iyi aksamlar dilerim

 

[orkun zafer özgelen]

Sanırım önce Türk makam müziği basit ya da ana makam olarak ta'bir edebileceğimiz makamları, seyir karakterlerini perdelerini öğrenmeniz lazım. Arel-Ezgi-Uzdilek sisteminde (ki bunu da iyi bilmek lazım) Kürdi makamı 'dizisini' rast perdesine aktarınca adı Kürdilihicazkâr olmuyor, makamın inici olması ve bu yüzden Gerdaniye civarından seyre başlaması ve kullandığı perdeler onu 'Kürdilihicazkâr' yapıyor. AEU sisteminde Şed makamların kullanımı, perdeler arasındaki aralıkların daha rahat anlaşılması için bir yöntemdir. Basit, mürekkep ve şed makamları bilmeniz gerekir.

 

[ffurkayakca]

Sol dan la ya göçürürsem si ve do arasin da zaten yarim ses fark olmus olmuyor mu? Neden do# eklediniz?

rast makamında si notası 1 koma pes basılıyor (segah perdesi). Yani aslında orada yarım ses yok. Daha fazla fazla bir aralık olduğu için si-do değil si-do#