Tarif Formu - Tarifhanlar: Ahmet NAZLI, Kamil BÜYÜKER, Muhammed DOĞAN, Halil İbrahim GÜNEŞER, Ali AKKAN, Mehmet ÇELİK, Fatih CANKURTARAN.

[nayihig_]

Kaydın Adı:

Tarif Formu​

Kayıtta Yer Alan(lar):

Tarifhanlar: Ahmet NAZLI, Kamil BÜYÜKER, Muhammed DOĞAN, Halil İbrahim GÜNEŞER, Ali AKKAN, Mehmet ÇELİK, Fatih CANKURTARAN.​

Kayıt Linki:

​

Bestekâr:

Hafız Fatih KOCA​

Güfte:

BAHR-İ EVVEL

Orta boylu ahsen idi kâmeti
Ne katı ebyâz ne esmerdi katı

Ne kıvırcık ne saçı uzun idi
Cismi ahsen hey’eti mevzun idi

Hiç sinek konmazdı derler yüzüne
Gölgesi düşmezdi yerler yüzüne

Kim ki baksa yüzüne hayran idi
Sanki yüzünde güneş seyran idi

Zîrâ nûrun önü ardı bir olur
İçi dışı sâhibü’t-tedbîr olur

Onun için uyusa gözü onun
Uyumazdı gönlü der özü onun

Onun için arşa ferşe zeyn idi
Onun için Seyyidü’l-kevneyn idi

BAHR-İ SANİ

Hem mübarek başı idi müstedir
Cebhesinin sathı idi müstenîr

Gözleri de’ca idi a’lâ nazar
Sürmeliydi ince mâ zâga’l-basar

Her gece sürme çekerdi gözüne
Yattığı vakt resm idi kendüzine

Kirpiği uzun kaşı esna idi
Kâbe kavseyn idi ev ednâ idi

Kara idi hem sakalı sık idi
Sanasın boynı gümüş ibrîk idi

BAHR-İ SALİS

Parmağı uzun idi hem çün kalem
Ne kadar vasf eylesem âciz kalam

Ayası yassı idi yumşak harîr
İlle yapışmazdı dîbâc u serîr

Sadrı vâsi’di berâber batnına
Kim ne bilûr zâhiri ne batnı ne

Var idi göğsünde biraz ince kıl
Bir kılı kırk yâr ve kâli ince kıl

İki çigninde biraz kıl var idi
İçi dışı dopdolu envâr idi

Hem yağırnında celâdet hâtemi
Var idi derler risâlet hâtemi

Var idi keklik yumurtasınca ol
Günden ezhardı risâletde resul

BAHR-İ RABİ

Terlese dürler dökerdi taneler
Müşgden eltâf idi ol dürdâneler

Ökçesinde az idi Iahmi onun
Mu’tedildi lahm ile şahmı onun

Yürüse kuvvetli yürürdi katı
Ansuzun gören alırdı heybeti

Kim otursa meclisinde bir nefes
Gitmeğe etmezdi ömrünce heves

Söylese gayet belîğ idti fasîh
Sözine susuz idi Hızr u Mesîh

Hulle-i hamrâ giyerdi gâh gâh
Cübbe-i hadrâ giyerdi gâh gâh

DUA

Dîvânında eli bağlı kulundur yâ Rasûlallâh
Yazıcıoğluna eyle şefâat ola kim dilşâd​

Kaynak:

Türk Din Mûsikîsi Formu Olarak “Ta’rîf” ve Ta’rîf Bestesi​

Diğer Bilgiler:

Malumunuz olduğu üzere musikimiz iki başlığa ayrılmıştır: Dînî Mûsikî ve Lâ Dînî Mûsikî. Dînî Mûsikîmiz de kendi içerisinde icrâ edildiği mekâna göre yine ikiye ayrılmaktadır: Câmi Mûsikîsi ve Tekke Mûsikîsi. Câmi Mûsikîsi Ezan, Kamet, Salâ, Tesbih, Temcid, Mevlid gibi formları ihtiva ederken Tekke Mûsikîsi ise İlahi, Nefes, Şuğul, Tarif, Âyin gibi formları ihtiva eder.

Hadis kitaplarında Hz. Ali (k.v) efendimizden rivayet edilen, Peygamber Efendimiz (s.a.v)'in şemâil-i şerifinin anlatıldığı bir metin bulunmaktadır. Asırlardır hattatlarımız Hilye-i Şerif olarak bu metni yazarlar. Mensur haldeki bu metin, Yazıcıoğlu Mehmed Efendi tarafından "Fâilâtün Fâilatün Fâilün" vezninde manzum hale getirilmiştir. İşte bu haliyle Tekke Mûsikîmizin formlarından biri olan Tarif, Hz. Peygamber (s.a.v)in şemâil-i şerîfini anlatan bir eserdir.

Tarif, bir Âşirhân tarafından Eûzü Besmele çekilip bir aşır okunmasıyla başlar. Kıraati bir Duâhân'ın okuyacağı Gülbânk takip eder. Gülbânk'tan sonra Târifhânlardan biri Eûzü Besmele çekip Enbiyâ Sûresi 107. âyeti okur. Âyetin ardından aynı kişi ya da bir başka kişi Hz. Ali (k.v)'den rivayet olunan Tarif rivayetini okur. Dört bahirden (bölümden) oluşan bu eserin Bahr-i Evveli (Birinci Bölüm) Sabâ, Bahr-i Sânîsi (İkinci Bölüm) Uşşak, Bahr-i Sâlisi (Üçüncü Bölüm) Rast ve Bahr-i Râbi'si (Dördüncü Bölüm) Hicaz makamlarındadır. Her bahirden sonra o makamla bestelenmiş olan Salât-ı Ümmiye okunur. Dördüncü bahirden sonra son olarak bir de Duâ bölümü vardır. Hicaz makamında irticâlî okunan Duâ bölümünden sonra Fâtiha çekilir ve Târif kıraati tamam olmuş olur. Târif okuyan kişiye Târifhân ya Muarrif denir.

Mûsikî tarihimizde bazı mühim besteler nota sisteminin Türk Müziğinde geç kabul görmesi, meşk sisteminin semâî usul devam etmesi ya da bazı bestelerin çok zor olması, nadiren icra edilmesi gibi pek çok sebeplerle günümüze ulaşamamıştır. Bu duruma verilebilecek en önemli örnek Kutbu'n Nâyî Osman Dede'nin Miraciyye'sinin Nevâ bahridir. Bu bahir maalesef günümüze ulaşamamıştır. Târif formunun asıl bestesi de bu gibi sebeplerden günümüze ulaşamamıştır. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi'nden Prof. Dr. Fatih KOCA tarafından tekrar aslına uygun olarak bestelenen Târif, bizlerin zevkine sunulmuştur.​

​