Makam

DîvânMakam Robotu
Mesajlar
45071
Tepki Puanı
484
Eser:
Nedir murâd-ı dil-i kûy-i yâri biz biliriz

Bestekâr:

Güfte Sâhibi:
Mustafa Rahmi Efendi (Kırımlı)

Makam:

Form:
A.S.

Usûl:

Güfte:
-

Kaynak:

Diğer Bilgiler:
Arşiv No: 8176 -
v9 | Diğer Bilgiler: D-49/47 s.80
v10 | Notlar: Defterin başında "İsak Varon'a ait defter Muzaffer Birtan'dan" notları vardır. Diğer Bilgiler: D-60/35 s.57
v11 | Diğer Bilgiler: D-65/4 s.10
v12 | Notlar: Defterin başında "12-13 Kanunuevvel 1338 (1922Beşiktaş Musiki Cemiyeti Haluk Güneyli'den Mart 1990" notu vardır. Diğer Bilgiler: KD-64/18 s.32
 

Bütün Ekli Dosyaları İndir

Moderatörün son düzenlenenleri:
Mesajlar
2096
Tepki Puanı
3151
Konuya 4 (dört) adet yeni nota eklenmiştir. Versiyon 9, 10, 11, 12 (v9, v10, v11, v12) üzerinden ulaşabilirsiniz.
 
Moderatörün son düzenlenenleri:
Mesajlar
1178
Tepki Puanı
1766
Yaş
33
Eski mecmualarda "İlya-yı Yahudi" olarak geçiyor ama şimdilik sadece İlya yazmakta beis yok. Salom'u karışıtmayalım şimdilik peki. İlya'ya yazalım. Çünki çift bestekar seçeneğimiz yok henüz, biliyorum.
 
Mesajlar
2516
Tepki Puanı
3896
İnternet Sayfası
link
Facebook
link
Çünki çift bestekar seçeneğimiz yok henüz, biliyorum.
Demişken, iki gecedir yapılan çalışma ile birlikte artık bu da mümkün. Biriken konular ile ilgili geriden geliyorum, o "Âhenî - Yusuf Çelebi" meselesinde sürpriz olarak belirtecektim bu gece, şansa buraya kısmet oldu. Artık hepsini istediğimiz gibi kaydedebiliyoruz, istersek 10 bestekâr olsun, 20 makam olsun.
 
Mesajlar
5
Tepki Puanı
18
Bu eserin güftesinin kime ait olduğunu araştırırken Kırımlı Rahmi'nin divanı üzerine yapılmış tezde eserdeki haliyle biraz farklılık arzetse de tesadüf ettim. Güftenin alındığı gazel şöyle:
Screenshot_20231121_005535_Drive~2.jpg


Sevgi Elmas tarafından hazırlanan teze şuradan erişilebilir:

Ulusal Tez Merkezi | Anasayfa
 
Mesajlar
1549
Tepki Puanı
1974
Bu eserin güftesinin kime ait olduğunu araştırırken Kırımlı Rahmi'nin divanı üzerine yapılmış tezde eserdeki haliyle biraz farklılık arzetse de tesadüf ettim. Güftenin alındığı gazel şöyle:
Ekli dosyayı görüntüle 77988

Sevgi Elmas tarafından hazırlanan teze şuradan erişilebilir:

Ulusal Tez Merkezi | Anasayfa
Teşekkür ederiz, güftekâr maddesini konu içerisinde değiştirdim ancak etiket kısmına tam yetkimiz olmadığı oradaki değişiklik şimdilik beklemede. @Derûnhân :)


Yakın zamanda da Kırımlı Rahmi’nin divanındaki şekliyle Darülelhan notasını tekrar yazıp paylaşırım.
 
Mesajlar
5
Tepki Puanı
18
Aslında beni bu eserin sözlerini araştırmaya sevkeden şey güftenin sözlerindeki mana bakımından kopukluk oldu. Bu haliyle murad-ı dil-i kûy veya mürde-i hun gibi terkipler pek manalı gelmedi ve içime sinmedi benim.

Bence bir şiir güfte olarak kullanılırken bestekarı tarafından bilinçli olarak değişikliğe uğramışsa veyahut zamanla hanendeler tarafından değiştirildiği haliyle şöhret bulmuşsa o esere sonradan bir müdahale gereksiz ve yersiz olur. Ancak öyle sanıyorum bazı güfteler bestekarın veya hanendelerin bilinçli tasarrufları ile değil farklı sebeplerle bozulmaya uğrayabiliyor. Acaba böyle yerlerde güfteyi tashih edebileceğimiz bir divan varken şairin hatırını da gözeterek divandaki halinden istifade etmek daha yerinde olmaz mı?
 
Mesajlar
1178
Tepki Puanı
1766
Yaş
33
Tam bu esnada eserin ilk bestelediği zamanlara ait güfte mecmuaları imdadımıza koşuyor Fatih Bey. Tamamen anlamını yitirmiş olan güfteler dışında, önce bestekarın tercihine saygı duymamız gerekir. Zaten çoğu zaman güftelerin divanlardaki haliyle bestekarın tercihiyle mecmualar yansıyan halleri arasında kayda değer bir fark bulunmaz, hatta büyük kısmında tamamen bir tutarlılık görülür. Bu eserdeki karşımıza çıkan ise, daha az görülen bir durum. Peki ben size başka bir şey sorayım, tahminlerinizi alayım. Meyan güftesi gerçekten anlamsız, en azından çok zayıf bir ifade ile kaleme alınmış, doğru. Büyük ihtimalle de bestekar tarafından yazılmış. Sizce neden Türkçesinde böyle bir sorun var? bu neden kaynaklanıyor olmalı?
 
Mesajlar
5
Tepki Puanı
18
Eğer güftenin bestekarın müdahalesi veya tesiriyle bu şekilde olduğunu varsayacaksak İlya'nın gayrimüslim olduğunu göz önünde bulundurarak değerlendirmeye tabi tutmamız gerek. Çünkü gayrimüslim mekteplerinde Türkçe İlya'dan daha geç bir zamanda başlamıştır. Dolayısıyla İlya'nın şiiri ezberlerken veya ezberledikten sonra yanlış aktarması ihtimal dahilinde, ancak bundan şu halde bu hatanın veya tercihin onun eliyle olduğuna kesin kanaat getiremeyiz herhalde. Fakat benim sözlerin nasıl karışmış olabileceğine dair bir kaç noktada yakaladığım ipucu var. Öncelikle divandaki halini burada nakledeyim:

Hep ehl-i dilde eder tigin âzmûde-i hûn

Güftede şöyle:

Hep öyle olur tîr-i nâz mürde-i hûn

Burada sanki ''tîgin âzmûde'' tabii olarak vezin gereği vasıl yapılarak tî-gi-nâz-mûde olarak okunacak. Bu ibare belki de İlya'nın hafızasında tîr-i nâz olarak kalmıştır. Geriye kalan mûde-i hûn (مودهٔ خون) ile mürde-i hûn (مردهٔ خون) arasında dikkat edersek bir parça benzerlik var. Yani elyazısında vavın gözü iyi belli edilmemişse okuyucu da dikkat etmezse bir anlık sehivle re gibi anlayabilir. Tabi burada benim çözemediğim nokta biri kulaktan duyularak yapılacak bir hatayla biri de okumadan kaynaklanabilecek bir hatanın aynı anda nasıl olabileceği. Bir de ''ehl-i dilde eder'' nasıl olmuş da ''öyle dilde olur'' haline gelmiş buna da bu şekilde açıklama getirmek mümkün değil. Çünkü ne imladaki bir yanlışlık ne de duyumdaki yanlışlık böyle bir değişikliğe zemin hazırlar.

Bu yazıyı buraya kadar yazdıktan sonra şunu farkettim, 11 numaralı olan pdfde sayfanın sonunda مردهٔ خون (mürde-i hûn) yazılmışsa da notanın altında مو-ده-ئى-خو-ن (mû-de-i hû-n) olarak yazıldığı belli oluyor. Yine 12 numaralı pdfde güfte ayrıca yazılmamış fakat nota altında aynı şekilde مو-ده-ئى-خون (mû-de-i hûn) heceleri görülüyor.

https://divanmakam.com/attachments/...ari-biz-biliriz-ilya-sedaraban-v11-pdf.67352/
https://divanmakam.com/attachments/...ari-biz-biliriz-ilya-sedaraban-v12-pdf.74033/

Eski notalarda güftenin birinci mısraıyla da alakalı dikkatimi çeken bir husus var. Sanıyorum ki güftedeki mana kopukluğu yüzünden güfteyi daha manalı kılmak için farklı okuyuşlar ortaya çıkmış. Yani ''Nedir murâd-ı dil-i kûy-i yâri biz biliriz'' mısraı 11 numaralı pdfde ''Nedir murâd-ı dil-i gûy-i yâri biz biliriz'' şeklinde okunması için gef harfi belirtilmiş. 2 numaralı notada ise muhtemelen ''dil-i kûy-i yâr'' terkibi manasız bulunduğundan ''Nedir murâd-ı dili, kûy-i yâri biz biliriz'' şeklinde imla edilmiş. Yine 11 numaralı pdfde''mürde-i hûn'' yerine ''mürde-i hûbân'' terkibi geçiyor. Bu tarz imlaların divandakinden uzaklaşan güfteyi daha manalı kılmak için bir arayış olduğu kanaatindeyim.
 
Üst Alt